• 16 lipca 2024 18:58
plac w Skawinie, kościół, budynki, fontanna

Skawina to miasto w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, siedziba gminy wiejsko – miejskiej, bezpośrednio graniczące z Krakowem od jego południowo-zachodniej strony. Miasto jest położone nad rzeką Skawinką i jest jednym z ośrodków aglomeracji krakowskiej.


Historia Skawiny jako miasta sięga roku 1364, kiedy to 22 maja król Kazimierz Wielki lokował ją na prawie magdeburskim. Skawina została założona na terenie trzech wiosek: Babic Starych, Babic Nowych, Pisar, a swoją nazwę wzięła najprawdopodobniej od przepływającej tędy rzeki Skawinki. W 1394 r. benedyktyni tynieccy sprzedali wójtostwo skawińskie Michałowi Pusznikowi i odtąd miasto było zarządzane przez władze świeckie, najczęściej radę miejską i burmistrza.


Skawina bardzo szybko się rozwijała. Przebiegały przez nią znane szlaki handlowe: z Mazowsza na Śląsk oraz z Bańskiej Bystrzycy do Krakowa; krzyżowały się tu lokalne drogi. Prężnie rozwijało się rzemiosło. Piekarze, szewcy, rzeźnicy, krawcy, grabarze, płóciennicy, słodownicy i piwowarzy od czasów Kazimierza Jagiellończyka mogli handlować swoimi towarami na coczwartkowych targach. Zygmunt Stary wyznaczył trzy jarmarki rocznie: na św. Wojciecha, na Zielone Świątki, i na wspomnienie św. Jadwigi Śląskiej, co również sprzyjało rozwojowi miasta i okolic.


Życie miasta toczyło się w pobliżu tynieckiego klasztoru i krakowskiego dworu królewskiego. Tyniec był dla Skawiny nie tylko centrum duchowym, ale i politycznym. Benedyktyni byli też dobroczyńcami miasta. Opat Maciej Skawinka zbudował w Skawinie szpital-przytułek wraz z przylegającym do niego kościołem szpitalnym. Z kolei Kraków to od zawsze centrum handlowe i kulturalne, a nade wszystko ośrodek akademicki. Oczywiście nie jest łatwa egzystencja i rozwój w pobliżu tak wielkiego ośrodka miejskiego – są jednak i oczywiste korzyści. Przede wszystkim to olbrzymi rynek zbytu ale też miejsce, gdzie mieszkańcy Skawiny szukali swoich szans zawodowych. Źródła podają nazwiska wybitnych Skawinian, zasłużonych dla podwawelskiego grodu, którzy jak Stanisław zwany Skawinką, czy Wojciech Łańcucki dostąpili nawet zaszczytu rektorowania Krakowskiej Akademii.


W latach 1651-1652 Skawinę i jej okolice nawiedziła zaraza. W ciągu dwóch lat wymarła połowa ludności, co zatrzymało rozwój miasta. W czasie najazdu szwedzkiego w 1655 r. pod Skawiną rozegrała się krwawa bitwa, wielu mieszkańców straciło życie, a miasto zostało zniszczone. Dzieła dopełnili Rosjanie, którzy ostrzelali gród sprzyjający konfederatom barskim. Skawina niemal doszczętnie spłonęła. Legenda mówi o jasnej stronie tamtych czasów, wspominając o przeglądzie wojsk na skawińskim Rynku, którego dokonał król Jan III Sobieski przed wyruszeniem pod Wiedeń.


Dopiero na przełomie XIX i XX wieku wszystko zaczęło rozwijać się na nowo. W latach 1884-86 powstała linia kolejowa, a Skawina stała się stacją węzłową do Oświęcimia i w kierunku Zakopanego. Wraz z uruchomieniem kolei nastąpił prawdziwy industrialny boom inwestycyjny. Powstają kolejno, między innymi: browar (1895), rafineria nafty (1900), Pierwsza Galicyjska Fabryka Wyrobów Kamionkowych i Szamotowych (1909) oraz Fabryka Środków Kawowych Henryka Francka i Synów (1910). Te dwa ostatnie zakłady przemysłowe, po kolejnych przekształceniach i zmianach nazwy, funkcjonują do dziś. Obecnie jako własność światowych potentatów, odpowiednio: Vesuviusa i Bahlsena. Dalszy rozwój przemysłowej Skawiny to okres po II wojnie światowej. Do wspomnianych właśnie dwu zakładów dołączają jeszcze: Huta Aluminium i Elektrownia Skawina (1954), Huta Szkła i Zakład Produkcji Materiałów Budowlanych Prefabet. Również i niektóre z nich, po przekształceniach, prowadzą dalej działalność przemysłową. Całość uzupełniają jeszcze tacy potentaci, jak francuskie VALEO, austriackie Benda-Lutz-Alpoco, włoskie Ferro i Valsir oraz rodzime Nowoczesne Produkty Aluminiowe, Nicromet czy FREZWID. Łącznie działa obecnie w Skawinie prawie 3,5 tysiąca małych, średnich i dużych przedsiębiorstw i wszelkich inicjatyw biznesowych.

Dzisiejsza Skawina to ważny ośrodek przemysłowy, ale też gmina bogata w wydarzenia kulturalne i sportowe dzięki działalności instytucji kultury jak Centrum Kultury i Sportu, Muzeum Regionalne i Biblioteka Miejska. To również miejsce prężnego rozwoju organizacji pozarządowych i wszelkich inicjatyw obywatelskich.

Ogólnopolską Kartę Seniora można wyrobić w:

miejsce: Centrum Usług Społecznych w Skawinie

ul. Żwirki i Wigury 13

Kiedy:

Poniedziałek:  8.00 – 17.00

Wt- czw: 7:30 -15:30

Pt: 7:30 -14.30