Aileen Orr mieszka w Szkocji w Scottish Borders. O niedźwiedziu Wojtku dowiedziała się od swojego dziadka, kiedy miała prawie 5 lat. Dziadek Aileen był szkockim żołnierzem, który był na wojnie na Bliskim Wschodzie, gdzie spotkał polskich żołnierzy i Wojtka. Aileen lubiła słuchać opowieści o Wojtku, kiedy była dzieckiem. Oglądała program telewizyjny Blue Peter o Wojtku. Kiedy miała 8 lat, dziadek Aileen zabrał ją i jej koleżankę do ZOO w Edynburgu. Widziała, jak Wojtek machał do ludzi. Rozpoznawał język polski. Widać było, że podczas tej wizyty jej dziadek był rozbity emocjonalnie, gdy zobaczył Wojtka w zoo. 

Obecnie Aileen mieszka na farmie swojego męża w Scottish Borders. To dokładnie to samo miejsce, w którym po drugiej wojnie światowej był obóz przesiedleńczy Królewskich Sił Powietrznych (RAF) dla polskich żołnierzy, w tym Wojtka. Przebywało tam 2000 Polaków wraz z rodzinami. Wojtek miał swój zbiornik na wodę, w którym pływał. W 1947 roku obóz zamknięto, a Wojtka przewieziono do ZOO w Edynburgu. Wojtek był symbolem aliantów. Niestety z powodu panującego komunizmu w Polsce Wojtek nie mógł być odesłany do Polski do Polaków. Jednym z sąsiadów Aileen w pobliżu farmy był polski weteran Augustin Karluski, który był z Wojtkiem na wojnie. To od niego Aileen usłyszała pełną historię Wojtka. Pan Karluski opuścił obóz przesiedleńczy, gdy miał 19 lat. Wojtek zmarł w 1973 roku w ZOO w Edynburgu.

Aileen Orr jest autorką książki „Niedźwiedź Wojtek”, którą napisała, aby lepiej zrozumieć historię Wojtka. I wówczas zdała sobie sprawę, że historia Wojtka jest znacznie głębsza, mroczniejsza i dająca do myślenia niż sama postać Wojtka. Aileen utworzyła fundusz na rzecz pomnika dla Wojtka. Pomnik przedstawia Wojtka i polskiego żołnierza, co jest bardzo symboliczne. Ręka polskiego żołnierza spoczywa na niedźwiedziu i to ukazuje związek między nimi. Przedstawia dumę i siłę. Pomnik znajduje się w prestiżowym miejscu Edynburga, stolicy Szkocji, w ogrodach przy ulicy Princess Street (Princess Street Gardens). Miejsce to jest łatwo dostępne. Pomnik powstał przy wsparciu polskiego rządu i polskiego Konsulatu w Edynburgu, którego cały personel był bardzo pomocny podczas realizacji projektu. Aileen dodaje, że ten pomnik jest dedykowany Polakom, którzy mogą przyjść i go zobaczyć. A jak wiemy, wielu Polaków mieszka obecnie w Szkocji.

Aileen podkreśla, że ​​za historią Wojtka kryje się przesłanie, że nie powinniśmy nigdy zapominać tego, co Polacy zrobili dla Szkotów podczas II wojny światowej i ile Szkoci zawdzięczają Polakom. Takie przesłanie zostawił Aileen jej dziadek, gdy była małym dzieckiem. I na koniec dodaje, że nasz umysł powinien być wolny i otwarty.

Autor: Aneta Lolo – koordynatorka Głosu Seniora w Wielkiej Brytanii

ARTYKUŁ W WERSJI ANGLOJĘZYCZNEJ:

Wojtek The Bear

Aileen Orr who lives in Scotland at Scottish Borders was told about Wojtek The Bear by her grandfather when she was nearly 5 years old. Aileen’s grandfather was a Scottish soldier who was in a war in the Middle East where he met Polish soldiers and Wojtek. Aileen used to enjoy hearing the stories about Wojtek when she was a child. She used to watch a TV programme Blue Peter about Wojtek. When she was 8 years old she and her friend had been taken by Aileen’s grandfather to Edinburgh ZOO. She saw like Wojtek was waving to people. He recognised Polish language. Her grandfather was emotionally broken when he saw Wojtek in the zoo on that day. 

Now Aileen lives at the farm of her husband in the Scottish Borders. That is exactly the same place where after WW2 was a RAF resettlement camp for Polish soldiers including Wojtek. It used to be a location for 2000 Polish people plus their families. Wojtek had his water tank where he swam. In 1947 the camp was closed and Wojtek was taken to Edinburgh ZOO. Wojtek was a symbol of Allies. Unfortunately because of communism Wojtek couldn’t have been sent back to Poland to Poles. One of Aileen’s neighbours close to the farm was a Polish veteran Augustin Karluski who was with Wojtek at war and Aileen took the story of Wojtek from him. Mr Karluski left the resettlement camp when he was 19 years old. Wojtek died in 1973 in the Edinburgh ZOO.

Aileen Orr is the author of a book “Wojtek The Bear” which was written by her to understand better the story of Wojtek. And in fact she realised that the story of Wojtek was much deeper, darker and thoughtful than just a Wojtek figure. Aileen initiated the Wojtek Memorial fund. The monument presents Wojtek and a Polish soldier which is very symbolic. The hand of a Polish soldier holds a bear, and it shows a relationship between two of them. It portrays pride and a power as well. The monument is situated in the prestigious place of Edinburgh, the capital of Scotland, which is Princess Street Gardens. The place is very accessible. The monument was founded with the support of Polish government, and Polish Consulate in Edinburgh which all staff was very helpful during the project’s realisation. Aileen adds that the monument is dedicated to Poles who can come and see it. And as we know many Poles live nowadays in Scotland.

Aileen stresses that behind the story of Wojtek there is a message hidden that we shouldn’t ever forget what Poles did for Scots during WW2 and how much Scots owe to Poles. That is what her grandfather told her when she was a small child. And finally, our mind should stay free and open.

Author: Aneta Lolo – Coordinator of Glos Seniora in the United Kingdom