W dniach od 19 do 23 marca w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bytomiu (CKU) i działającym w nim Bytomskim Uniwersytecie Trzeciego Wieku (BUTW), gościła grupa pracowników i wolontariuszy Centrum Edukacji Dorosłych w Ormož (Ljudska Univerza Ormož). Ormož od roku 2016 jest miastem partnerskim Bytomia, a Ljudska Univerza Ormož partnerską instytucją Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bytomiu. Słoweńscy goście odwiedzili Bytom w ramach programu ERASMUS+ i przygotowanego przez siebie projektu “Łączy nas tradycja rękodzieła” (słow.: Tradicionalna ročna dela nas zbližujejo). To już druga taka wizyta. Poprzednia odbyła się w październiku ubiegłego roku.
Bytomski Uniwersytet Trzeciego Wieku powołany został do życia w roku 2006 i obecnie z jego oferty korzysta pond 600 słuchaczy. Dzięki stałemu finansowaniu przez miasto BUTW może prowadzić szerokie spektrum działań w zakresie kształcenie, dokształcania, aktywizowania oraz usprawniania fizycznego i intelektualnego bytomskich seniorów – począwszy od wykładów, poprzez zajęcia warsztatowe z obsługi komputera, lektoraty języków obcych, gimnastykę korekcyjną, zajęcia na basenie, aż po warsztaty kulinarne i Akademię Wina. Na Uniwersytecie działa także kilka grup artystycznych: chór “Wrzosy Jesieni”, grupa teatralna “Trema”, studio piosenki “60-tka”, Klub “Roman-tycznych serc”, cztery grupy plastyczne i grupa rękodzieła artystycznego oraz koła i sekcje: fotograficzna, Nordic Walking, szachowa, brydża sportowego, strzelecka, tenisa stołowego, DARTa…
Centrum Edukacji Dorosłych w Ormož, podobnie jak bytomskie CKU, stwarza osobom dorosłym możliwość kształcenia się w formach szkolnych i pozaszkolnych. Dorośli mogą tam ukończyć szkołę podstawową, szkołę zawodową lub zmienić zawód. W Ormož, tak samo jak w Bytomiu, działa też Uniwersytet Trzeciego Wieku, oraz, czego w naszym CKU nie ma, Międzypokoleniowe Centrum Kształcenia.
Ideą zastosowanego w Ormož rozwiązania, połączenia kształcenia dorosłych z zajęciami dla dzieci i młodzieży, jest promowanie uczenia się na wszystkich etapach życia poprzez integrację międzypokoleniową. Odbywa się to w ramach prowadzonych przez wolontariuszy różnych nieformalnych działań, takich jak warsztaty rzemieślnicze, wykłady, warsztaty ziołolecznictwa, warsztaty rozwoju osobistego i wiele innych.
Celem obydwu wizyt była wymiana doświadczeń między obydwoma placówkami (polską i słoweńską) działającymi w tym samym obszarze szeroko rozumianej edukacji dorosłych. Zarówno bytomskie Centrum Kształcenia Ustawicznego, jak i słoweńska Ljudska Univerza Ormož są reprezentantami sieci podobnych placówek funkcjonujących w obydwu państwach.
Polska sieć Centrów Kształcenia Ustawicznego jest znacznie liczniejsza i bardziej zróżnicowana organizacyjnie: są Centra działające samodzielnie, są Centra Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego, są Centra Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego. Natomiast w Słowenii placówek o nazwie Ljudska Univerza jest tylko kilkanaście (Ajdovščina, Celje, Ormož, Slovenska Bistrica, Velenje, itd.), a ich profil działania jest bardziej jednolity.
Istotna różnica polega na sposobie finansowania prowadzonej działalności. W Polsce osoba dorosła chcąca uzupełnić wykształcenie ogólne lub zawodowe może to zrobić uczęszczając w Centrum Kształcenia Ustawicznego do szkoły dla dorosłych (w Bytomiu w CKU można ukończyć szkołę podstawową, liceum i szkołę policealną) lub na kwalifikacyjny kurs zawodowy. Nauka jest tam bezpłatna. Bezpłatne są także egzaminy – maturalny i zawodowy. W Słowenii – Ljudska Univerza jest, tak jak polskie Centrum Kształcenia Ustawicznego, placówką publiczną, ale żeby pobierać w niej naukę, trzeba za to zapłacić. Dla przykładu za przystąpienie do egzaminu maturalnego trzeba zapłacić prawie 350 EUR, a za jeden rok nauki w szkole kształcącej na tytuł technika, w zależności od zawodu, od 1000 do 1300 EUR.
W październiku i marcu, jak w czasie każdej takiej wizyty, czas pobytu słoweńskich gości w Polsce podzielony był na dwie części roboczą i poznawczą.
W czasie tej pierwszej goście, wspólnie ze słuchaczkami, i słuchaczami, Bytomskiego Uniwersytet Trzeciego Wieku, uczestniczyli w warsztatach przybliżających tradycyjne zawody rzemiosła użytkowego i artystycznego. W Krakowie uczyli się wykonywania witraży, w Koniakowie – dziergania koronek, a w Radzionkowie – wypieku chleba. W Bytomiu, w Centrum Kształcenia Ustawicznego, wykonywania biżuterii, zdobienia wielkanocnych jaj i robienia wycinanek z papieru, a w Zespole Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich – gotowania, pieczenia i smażenia tradycyjnych polskich oraz śląskich potraw. Odwiedzili także Szkołę Podstawową nr 45, gdzie wraz z uczniami klasy IIb (gimnazjum) składali wiosenne kwiaty z papieru metodą origami. Słoweńscy goście uczyli się również języka polskiego – uczestniczyli w krótkim kursie prowadzonym przez nauczyciela języka polskiego. Poznane słownictwo, wykorzystywali w sposób praktyczny – komunikując się ze słuchaczami Bytomskiego UTW w czasie wspólnych zajęć i w bytomskich restauracjach – zamawiając posiłki.
W ramach poznawania miasta i regionu goście z Ormož odbyli kilka spacerów po Bytomiu i pojechali tramwajem do Katowic. Zwiedzili Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Muzeum Chleba w Radzionkowie, w Katowicach – Muzeum Śląskie i Nikiszowiec, w Zabrzu – Kopalnię Guido, w Krakowie – Zamek Królewski i Katedrę na Wawelu oraz Muzeum – Fabrykę Naczyń Emaliowanych Oskara Schindlera, w Cieszynie – Muzeum Drukarstwa.
Uzupełnieniem programu każdej z wizyt było pożegnalne spotkanie ze słuchaczami Bytomskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Pierwsze odbyło się 19 października ubiegłego roku na polu golfowym w Szombierkach, gdzie gospodarze i goście wspólnie odśpiewali tradycyjną słoweńską pieśń En hribcek bom kupil. W czasie drugiego, w piątek 23 marca, toast
za dalszą współpracę i częstsze spotkania, goście i gospodarze wznieśli słoweńskim winem z winnicy prowadzonej przez ciocię Martę – jedną z uczestniczek wizyty.
Ryszard Kłak