W dyskusji uczestniczyli: Filip Maciągowski – przedstawiciel Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, dr Michał Szczegielniak – członek Rady ds. Polityki Senioralnej i dr Andrzej Lejczak – prezes KIDO i Fundacji „Senior Care”. Dyskusję poprowadził prezes Stowarzyszenia MANKO Łukasz Salwarowski.
W jaki sposób zwiększyć dostępność?
Seniorzy borykają się z dyskryminacją na wielu płaszczyznach: językowej, toaletowej, cyfrowej, ekonomicznej, infrastrukturalnej i zawodowej. Postulaty Głosu Seniora są publikowane w każdym numerze na 17 stronie. W jaki sposób państwo pomaga seniorom w tym zakresie?
Kwestią dostępności zajmuje się Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Filip Maciągowski przedstawił zamysł programu „Dostępność+”, który jest realizowany od 2018 roku. Dzięki tej inicjatywie w 2019 roku weszła w życie ustawa o zapewnianiu dostępności z uwzględnieniem osób z różnymi potrzebami. Zgodnie z jej zapiskami na wszystkie podmioty publiczne nałożono obowiązki w zakresie stałego zapewniania dostępności informacyjnej, komunikacyjnej, architektonicznej i cyfrowej. W ramach programu wydano 19 mld zł na realizację działań w ośmiu obszarach, takich jak ochrona zdrowia, kultura, transport, edukacja czy usługi społeczne. Tylko w zeszłym roku na usługi asystenckie i zdrowotne Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wydało 500 mln złotych, aby wesprzeć 35 tys. osób. Powołało także instytucje koordynatorów dostępności w podmiotach publicznych. Jeśli dany podmiot nie spełnia określonych wymogów dostępności, można złożyć wniosek o jej zapewnienie. W przypadku bierności dana osoba może złożyć skargę do prezesa PFRON-u, który nałoży stosowną karę i wyegzekwuje zastosowanie się do prośby.
Rząd powołał także Fundusz Dostępności, którego celem jest likwidacja barier architektonicznych w budynkach użyteczności publicznych i budynkach mieszkalnictwa wielorodzinnego. To pomoc w formie pożyczki udzielanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego i w preferencyjnych warunkach, o bardzo niskim oprocentowaniu, która może zostać umorzona do 50%. Do tej pory Bank udzielił pożyczek na 300 mln złotych, z czego kredytobiorcy zakończyli ponad 200 inwestycji. Ze względu na rosnące zainwestowanie Ministerstwo będzie starać się zwiększać środki w kolejnych latach. Następne wnioski można składać od początku przyszłego roku. By zwiększyć szansę na dostanie kredytu, najlepiej go złożyć od razu. Wszystkie informacje są dostępne na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego (https://www.bgk.pl/)
Co ważne, do września 2026 roku wejdzie obowiązek budowy windy w budynkach użyteczności publicznej mających co najmniej 3 piętra. Wprowadzenie ustawy do tej pory znacząco się opóźniało ze względu na sprzeciw niektórych środowisk, np. deweloperów, ponieważ budynki spełniające zasady dostępności są większe, a co za tym idzie – generują więcej kosztów. W sierpniu tego roku weszła zmiana w rozporządzeniu warunków technicznych, która wprowadziła wymóg instalacji tzw. komfortek, czyli pomieszczeń sanitarnych dostosowanych również do osób dorosłych. Taki nakaz dotyczy budynków o powierzchni powyżej 2000 metrów kwadratowych. Z kolei toalety muszą być dostępne już w budynkach powyżej 100 metrów kwadratów – dotyczy to zatem wszelkich dyskontów i marketów.
Nieetyczne zachowania
W kwestii dostępności dr Andrzej Lejczak zwrócił uwagę na dyskryminację seniorów przebywających w placówkach opieki długoterminowej. Dotyczy to podwójnego płacenia za te same usługi – chociaż seniorzy całe życie odprowadzali składki zdrowotne, to w placówce muszą dopłacić za specjalistyczne leczenie. Takie działanie określił jako nieetyczne. By domy pomocy społecznej wywiązywały się ze swoich obowiązków jak najlepiej, Stowarzyszenie MANKO we współpracy z KIDO i Instytutem Senioralnym planuje wprowadzić certyfikację oraz monitoring placówek opieki długoterminowej.
Dr Michał Szczegielniak przypomniał, że 62% Polaków spotkało się z gorszym traktowaniem seniorów ze względu na wiek lub ze względów ekonomicznych. Dyskryminacja to pomijanie i zaniedbywanie seniorów traktowanie ich jako osoby niezdolne do funkcjonowanie bez wsparcia, wykluczanie z rynku pracy. Jak można temu zapobiec? Zdaniem dr. Szczegielniaka należy postawić na edukację i integrację międzypokoleniową, budowanie wrażliwości i dostrzeżenie człowieczeństwa w seniorze. Musimy zwracać uwagę na potrzeby seniorów, jeśli trzeba – powtórzyć, mówić wolniej. Dobrym sposobem jest tworzenie platform, na których młodzi i seniorzy mogliby wymienić się doświadczeniami.