Zapalenie płuc to jedno z najczęstszych chorób prowadzących do hospitalizacji dorosłych, szczególnie osób powyżej 65 roku życia. W tej grupie wiekowej jest czwartą najczęstszą przyczyną zgonów [1]. Za szczególnie niebezpieczną uważa się postać inwazyjną, bo w jej przypadku śmiertelność może sięgać nawet 50%. Głównymi sprawcami tych infekcji są bakterie – pneumokoki, najgroźniejsze wśród zakażeń bakteryjnych. Przenoszą się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z nosicielem, podobnie jak wirus grypy. Ochrona przed tymi patogenami jest teraz łatwiejsza niż kiedykolwiek, a jedno szczepienie może uratować życie. Tym bardziej, że szczepienia ochronne są całkowicie bezpłatne dla seniorów po 65 roku życia z chorobami przewlekłymi.
Pneumokoki to bardzo niebezpieczne bakterie będące przyczyną poważnych chorób, takich jak: zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych czy sepsa. Na infekcje, które mogą prowadzić do pogorszenia zdrowia, pobytu w szpitalu, a nawet śmierci, szczególnie narażone są osoby starsze i przewlekle chore [2].
Na zapalenie płuc umiera około 8% chorych, a w przypadku poważniejszych infekcji – nawet 50% dorosłych [3]. Z powodu zakażeń pneumokokowych każdego roku na świecie odchodzi ponad 1,5 miliona ludzi, w tym około 1 milion właśnie z powodu zapalenia płuc. To tak, jakby znikało miasto wielkości Warszawy. Pneumokoki stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego, dlatego tak ważne jest, aby się chronić.
Z powodu inwazyjnej choroby pneumokokowej w 2020 roku aż 97,7% osób miało powikłania, którym można było zapobiec dzięki szczepieniom [4]. Pacjenci z zapaleniem płuc spędzają w szpitalu średnio ponad 12 dni – 1 na 8 osób wymaga leczenia na oddziale intensywnej terapii, a tyle samo osób musi być podłączonych do respiratora [5].
Kto powinien się zaszczepić? [6][7]
Zakażenia pneumokokowe mogą dotknąć ludzi w każdym wieku, najbardziej narażone są jednak małe dzieci do 2 roku życia oraz osoby powyżej 65 roku życia. Dzieci muszą zaszczepić się obowiązkowo, ale seniorzy rzadko korzystają z tej możliwości, dlatego szczepienia przeciw pneumokokom rekomenduje się szczególnie osobom starszym oraz dorosłym z grup ryzyka: z osłabionym układem odpornościowym (np. chorym na nowotwory), przewlekle chorym (np. na choroby serca, płuc, cukrzycę), a także tym, którzy nadużywają alkoholu lub palą papierosy.
Seniorzy mogą zaszczepić się bezpłatnie!
Od 1 września 2023 roku osoby powyżej 65 roku życia mogą skorzystać z bezpłatnych szczepień przeciw pneumokokom [8]. Wystarczy jedna wizyta u lekarza, aby przy okazji zaszczepić się również na grypę [9]. Co ważne, szczepienie przeciw pneumokokom nie musi być powtarzane co roku, a to dla pacjentów jest bardzo wygodne.
Referencje:
- „Szczepionka przeciw pneumokokom”, Szczepienia.info, dostęp online: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/pneumokoki/
- „Szczepienia przeciw Streptococcus pneumoniae. Konsekwencje epidemiologiczne wprowadzenia powszechnych szczepień ochronnych przeciw Streptococcus pneumoniae w pytaniach i odpowiedziach”; dr hab. n. med. D. Golicki, mgr E. Kamińska, dr hab. n. med. M. Niewada, HealthQuest; 2018.
- dane KOROUN za 2022 rok
- „Inwazyjna choroba pneumokokowa. Dane za okres 01.01.2005–31.12.2020”, Szczepienia.info, https://szczepienia.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/12/Inwazyjna-Choroba-Pneumokokowa_infographic.pdf
- „Co to jest pneumokokowe zapalenie płuc?”, Pneumokokowezapaleniepłuc.pl, https://www.pneumokokowezapaleniepluc.pl/
- Grupy ryzyka rozwoju choroby pneumokokowej – osoby dorosłe z przewlekłą chorobą: serca, płuc, wątroby, przewlekłą niewydolnością nerek, z cukrzycą, z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, implantem ślimakowym, wrodzoną lub nabytą asplenią, niedokrwistością sierpowatą i innymi hemoglobinopatiami, wrodzonymi i nabytymi niedoborami odporności, zakażeniem HIV, białaczką, chorobą Hodgkina, uogólnioną chorobą nowotworową, szpiczakiem mnogim, jatrogenną immunosupresją i po przeszczepie narządu litego.
- „Pneumococcal vaccination among adults – updated Polish recommendations. Family Medicine & Primary Care Review” 24 (3):285–291, E. Kuchar, A. Antczak, A. Skoczyńska, et al.,2022, doi:10.5114/fmpcr.2022.119420
- „Komunikat Ministra Zdrowia w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U.z 2023 r., poz. 1733)”, Ministerstwo Zdrowia, https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-ministra-zdrowia-w-zwiazku-z-wejsciem-w-zycie-ustawy-z-dnia-13-lipca-2023-r-o-zmianie-ustawy-o-swiadczeniach-opieki-zdrowotnej-finansowanych-ze-srodkow-publicznych-oraz-ustawy-o-refundacji-lekow-srodkow-spozywczych-specjalnego-przeznaczenia-zywieniowego-oraz-wyrobow-medycznych-dzuz-2023-r-poz-1733
- „Jakie szczepionki można podać podczas jednej wizyty razem ze szczepionkami przeciwko pneumokokom? Czy należy się opierać tylko na ChPL? Czy można podać w tej samej okolicy anatomicznej?”, dr n. med. H. Czajka, https://www.mp.pl/szczepienia/ekspert/pneumokoki_ekspert/pneumo-schemat/163218,jakie-szczepionki-mozna-podac-podczas-jednej-wizytyrazem-ze-szczepionkami-przeciwko-pneumokokom