Badania obrazowe to nieocenione narzędzie diagnostyczne. Precyzyjny obraz struktur wewnętrznych organizmu pozwala na postawienie pewnej diagnozy oraz rozpoczęcie leczenia. Metody diagnostyczne wykorzystują różne techniki obrazowania. Jakie są rodzaje badań i ich zastosowanie?
Znaczenie diagnostyki obrazowej
Diagnostyka ma kluczowe znaczenie w profilaktyce zdrowia. Szybkie i precyzyjne rozpoznanie choroby umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia oraz zapobiega dalszemu rozwojowi wielu schorzeń. Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest morfologia krwi. Jeśli jednak lekarz chce dokładniej przyjrzeć się danej części ciała lub badania laboratoryjne wykazały niepokojące wyniki, może zalecić wykonanie badania obrazowego. Co to jest i jakie techniki są wykorzystywane w diagnostyce?
Badania obrazowe – co to jest?
Diagnostyka obrazowa często określana jest jako obrazowanie medyczne. Obejmuje zbiór badań, które na podstawie różnych metod oddziaływania fizycznego pozwalają na zobrazowanie wewnętrznych struktur organizmu oraz wykrycie patologicznych zmian w obrębie narządów lub układów. Do uzyskania obrazu wykorzystuje się m.in. pole magnetyczne, promienie rentgenowskie i ultradźwięki. Badania umożliwiają rozpoznanie m.in. takich zmian jak złamania, zmiany nowotworowe, zwyrodnienia, stany zapalne, obecność torbieli, martwicy lub zmiany zanikowe.
Badania obrazowe stanowią ważny element procesu diagnostycznego. Wykorzystuje się je także do monitorowania postępów prowadzonego leczenia. Są wykorzystywane m.in. w takich dziedzinach medycyny jak neurologia, onkologia, ortopedia, reumatologia oraz pulmonologia. Badania obrazowe różnią się od siebie poziomem szczegółowości i możliwością obrazowania danych struktur, przez co mają nieco inny zakres i zastosowanie. Do najważniejszych z nich należą: tomografia komputerowa, ultrasonografia, badanie rentgenowskie i rezonans magnetyczny.
Ultrasonografia
Ze względu na swoją nieinwazyjność i bezpieczeństwo stanowi najbardziej powszechną metodę diagnostyki obrazowej. Ultrasonografia wykorzystuje działanie fal dźwiękowych o wysokiej częstotliwości (ultradźwięków), które odbijają się od wewnętrznych tkanek organizmu. Uzyskany opór akustyczny tworzy obraz, dzięki któremu lekarz może ocenić wielkość, stan i położenie wielu narządów wewnętrznych. Zaletą USG jest wizualizacja tych danych w czasie rzeczywistym, dzięki czemu na wyniki badania nie trzeba czekać. Nie ma przeciwwskazań do wykonywania badania. Metoda może być stosowana u kobiet w ciąży i małych dzieci.
Rezonans magnetyczny
Badanie wykorzystuje właściwości pola magnetycznego i fal radiowych. Jest szczególnie przydatne przy obrazowaniu tkanek miękkich i stawów, np. oceny mózgowia lub struktur międzykręgowych kręgosłupa. W trakcie badania pacjent kładzie się na specjalnym stole, który następnie umieszczany jest we wnętrzu aparatury rezonansu magnetycznego. W celu otrzymania dokładniejszego obrazu można wykonywać je z użyciem środka kontrastującego. Badanie nie powinno być wykonywane u osób, które mają w ciele implanty lub inne elementy metalowe.
Tomografia komputerowa
Wykorzystuje promieniowanie X. Podczas badania wokół pacjenta porusza się specjalna lampa rentgenowska z detektorami. Otrzymane zdjęcia pozwalają na tworzenie obrazów przekrojowych i przestrzennych struktur i organów wewnętrznych organizmu. Tomografia komputerowa wykorzystywana jest zwłaszcza w onkologii i pulmonologii. Stosuje się ją także w laryngologii przy schorzeniach dotyczących zatok przynosowych i kości skroniowych. Ze względu na promieniowanie badanie jest niewskazane dla kobiet w ciąży. Nie powinno się także wykonywać go zbyt często.
Badanie rentgenowskie
To najstarsza metoda badania obrazowego. Podczas zabiegu pacjent poddaje się działaniu lampy, która emituje promienie rentgenowskie. Przechodzące przez jego ciała cząsteczki są pochłaniane w różnym stopniu, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie obrazu diagnostycznego. Metoda wykorzystywana jest m.in. w ortopedii, stomatologii oraz pulmonologii.
—
Redakcja Głos Seniora