31.05.2021 r. w Pałacu w Morawie k/Strzegomia, w siedzibie Fundacji św. Jadwigi odbyła się konferencja projektu „DraBiNa – drama, biografia, narracja. Innowacyjna metoda aktywizacji osób starszych.”. Projekt został objęty patronatem medialnym przez magazyn Ogólnopolski Głos Seniora.
Tematem przewodnim konferencji było szczęście i satysfakcja osób starszych oraz prezentacja metod, którymi sięgniemy w projekcie do zasobów biograficznych Seniorów, pobudzając ich do dzielenia się wiedzą, doświadczeniem i zachęcając do praktykowania aktywności społecznej.
Podczas konferencji prowadząca Alicja Przepiórska Ułaszewska, ekspertka w projekcie DraBiNa, reprezentująca partnera projektu Fundację Via Salutis, zaprosiła uczestników do poszukania odpowiedzi czy jest uniwersalny przepis na szczęście i czy zastosowany w każdym przypadku przynosi takie same rezultaty? „Dzisiejsze spotkanie jest okazją, by znaleźć odpowiedzi na te pytania oraz postawić kolejne, które będą dla nas inspiracją do dalszego eksplorowania tematu i podejmowania działań zmierzających, do zaspokojenia ciekawości poznawczej i potrzeb środowisk osób starszych i środowiska edukatorów senioralnych”.
W pierwszej części, poświęconej biografii rozmawialiśmy o tym, co oznacza być Seniorem i czy mamy wpływ na to by być szczęśliwym Seniorem, co oznacza aktywność i odwaga oraz czym jest satysfakcja życiowa Seniora.
Zaproszenie do spotkania w roli prelegentek przyjęły znaczące Seniorki: pani Melitta Sallai, 94 letnia założycielka Fundacji św. Jadwigi, uhonorowana orderem Uśmiechu, honorowa obywatelka Dolnego Śląska, oraz pani Krystyna Lasek, współzałożycielka Świdnickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, zaangażowana w działania na rzecz dolnośląskich seniorów , mentorka, edukatorka, założycielka Regionalnej Koalicji na rzecz Zdrowego Starzenia się w Świdnicy, przedstawicielka Dolnośląskiej Społecznej Rady Senioralnej przy UMWD. Temat satysfakcji osób starszych od strony naukowej, w oparciu o badania i praktykę własną przedstawiła nasza ekspertka, pani dr Joanna K. Wawrzyniak, wykładowca z zakresu gerontologii i andragogiki, na co dzień wykładowca WSB we Wrocławiu, o/Opole, autorka kilkudziesięciu artykułów z tego zakresu oraz kilku podręczników naukowych i metodycznych. W praktyce pedagogicznej zajmuje się edukacją osób dorosłych oraz aktywizacją seniorów.
Czy z perspektywy 94 letniej Seniorki jest gotowa recepta na szczęście? „Pani Melitta odniosła się do pytania: Co to znaczy być starym? i udzieliła nam kilka wskazówek dotyczących dobrej starości. Aby zachować sprawność trzeba wykonywać gimnastykę ciała i umysłu i być radosnym. Starość jest procesem, powoli odczuwamy, że ciało nie jest już w takiej kondycji jak wcześniej „Ale trzeba doceniać to, co się jeszcze może, cieszyć się z tego, co jeszcze funkcjonuje!”
Warto otaczać się ludźmi. Pani Melitta stawia na otwartość na świat i młode pokolenia: „W starości warto zachować ciekawość zmieniającego się świata, dużo przebywać z młodzieżą, słuchać młodych ludzi, nie oceniać. Wielu starych ludzi mówi, że w ich czasach było lepiej, ze młodzi byli inni. Dziś młodzi są inni, bo i czasy są inne.” Zapytana o marzenia głośno mówi „O Tak, mam marzenia!”, trzeba więc marzyć, mieć swoje rytuały, celebracje. Żeby być starym „Trzeba mieć odwagę”.
Krystyna Lasek zadając tajemniczo brzmiące pytanie „Gdyby wszyscy mieli po cztery jabłka” zaprosiła nas w odważną podróż przez życie. Mądre, refleksyjne wystąpienie, pokazujące nam naszą drabinową ścieżkę. Krystyna Lasek mówi, że o starości wiemy dużo, ale nie cieszy się ona społecznym powszechnym uznaniem. Daje nam wskazówkę, że schemat „Dla młodości taniec, dla starości różaniec” to schemat już nieaktualny. Wspomina, że mając lat 14, mieszkając w małej miejscowości koło Zgorzelca, marzyła wraz koleżanką jak zmienić świat. Dziś z pełnym przekonaniem mówi do nas Nie wierzcie w powiedzenia „ Siedź w kacie a znajdą cię – nieprawda! Nikt nie szukał! „Pokorne ciele dwie krowy ssie- nieprawda! To pochwała hipokryzji!”
Krystyna zachęca do odwagi„ Żeby zmieniać, świat, trzeba najpierw zmienić siebie. Musiałam zmienić myślenie, język, musiałam oduczyć się kilku rzeczy. Miałam ten mój bagaż skromniutki, musiałam się wiele nauczyć. To ciężka praca, ale warto!” Spotkanie z Krystyną zawsze jest pełne mądrości i wskazówek na życie. Sama o sobie mówi „Kim ja jestem? Skromną seniorką, trochę aktywną”. Odpowiadając na pytanie, co stałoby się gdyby wszyscy mieli po 4 jabłka, mówi nam, że nikt nie byłby nikomu potrzebny. Bylibyśmy sami i może samotni. Ogromną wartością jest drugi człowiek, któremu my jesteśmy potrzebni i który jest potrzebny nam, z całym bogactwem doświadczeń. „A co daje mi poczucie szczęścia? To, że mogę robić coś dobrego, ważnego, daje mi poczucie szczęścia”.
Prezentacja dr Joanny Wawrzyniak była fantastycznym podsumowaniem tego, o czym mówiły przedmówczynie. Wyniki z przeprowadzonych badań wskazują na to, że na satysfakcję życiową osób starszych wpływają zadowolenia z życia, jego jakość, afirmowanie życia, pozytywne nastawienie do siebie, świata i ludzi. Bardzo ważne jest poczucie bezpieczeństwa, na które składa się m.in. poczucie podążania za rozwojem cywilizacyjnym i społecznym. Pani dr Wawrzyniak mówiła o zasobach psychicznych, takich jak poczucie humoru, dystans do siebie, zdolność do wchodzenia w nowe relacje i podtrzymywanie istniejących znajomości, odnajdywanie znaczenia w życiu i umiejętność przeżywania pozytywnych relacji. „Każde symboliczne zatrzymanie się, jest cofaniem się. W starości człowiek powinien się rozwijać a nie zwijać”- mówi dr Wawrzyniak. Aktywność, nierutynowe celebrowanie swojej codzienności, rozwój osobisty, uczestniczenie w grupach i wspólnotach ale także bunt i potrzeba zachowania autonomii gwarantują nam satysfakcję na każdym etapie życia w starości.
Druga część konferencji była spotkaniem praktycznym. Ewa Marcinek, nasz islandzki partner z Ós Pressan zaprosiła nas na warsztat kreatywnego pisania i autonarracji. „Tworzenie opowieści ma znaczenie społeczne, człowiek patrzy na siebie z boku, nadaje znaczenie swojemu życiu”. Spotkanie z Ewą było aktywne, Ewa zaprosiła nas do kilku ćwiczeń.
Tworząc wyobrażenie swojego alternatywnego życia, mogliśmy zastanowić się jakie drzwi w naszym życiu otworzyłyby się a jakie zamknęły, gdyby ta wizja była możliwa. Tworzyliśmy własną narrację wyobrażając sobie siebie jako bohaterów serialu, filmu, opowiadaliśmy własne historie. To był czas arefleksję jak podczas procesu wyobrażania sobie czy słuchania tej serialowe,, filmowej opowieści o sobie zmieniają się nasze uczucia, emocje. Kreatywne pisanie, opowiadanie własnej historii i szukanie przestrzeni i narzędzi, by zobaczyć siebie z boku mają terapeutyczne znaczenie, i są fundamentem naszej DRABINY.
Na koniec sięgnęliśmy po teatr i piosenkę. Pan Konrad Imiela, dyrektor Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu zabrał nas w muzyczną podróż, zapewniając, że opowieść nasycona emocjami przetrwa a opowieść w połączeniu z muzyką trafia do naszych emocji najskuteczniej. „Pieśń jest kondensatem, mocno emocjonalną pigułką. Nigdy się nie zestarzeje, może być odreagowaniem, wyleczyć z traumy.” – mówi Konrad Imiela. Sztuka jest najbezpieczniejszym i najsubtelniejszym sposobem na opowiedzenie o sobie. Jak zaprosić sztukę do opowiedzenia o osobie? Monolog, dialog, teatr czy piosenka – ważne, by rozumieć o co chodziło autorowi, jakie doświadczenie i emocje, kim był, jakie było tło społeczne. Opowiadając o sobie czy innych trzeba zachować- prawdę przekazu emocjonalnego apotem podjąć decyzję jaką ścieżką pójdziemy, niekiedy sięgając po połączenia nieoczywiste. Konrad Imiela zabrał nas w piękną osobistą podróż po emocjach, które towarzyszyły mu na różnych etapach życia osobistego i zawodowego.
Sala konferencyjna w Morawie na moment przerodziła się w scenę Teatru Muzycznego a potem rozbrzmiewała głosem Konrada Imieli i dźwiękami starej gitary, należącej do babci jego żony.
Konferencja była okazją do spotkania organizacji senioralnych całej Polski, zajmujących się edukacją i aktywizacją osób starszych a także instytucji samorządowych i wojewódzkich, realizujących politykę senioralną na Dolnym Śląsku. Wśród gości byli m.in. pan Jerzy Komorowski, Dyrektor Departamentu Spraw Społecznych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego, pan Piotr Klag dyrektor Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej a także lokalni samorządowcy, pan Szymon Chojnowski , wiceprezydent Świdnicy i pan Zbigniew Suchyta, burmistrz Strzegomia.
Po konferencji odbyło się spotkanie sieciujące. Instytucje zainteresowane przystąpieniem do naszej Sieci edukatorów i instytucji zajmujących się edukacją senioralną zapraszamy do kontaktu www.drabina.eu.
Edukatorów zrzeszonych w sieci czekają m.in. warsztaty z metody DraBiNa.
Konferencja odbyła się w ramach projektu „DraBiNa- drama, biografia, narracja. Innowacyjna metoda aktywizacji osób starszych” realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele Fundusz Krajowy, finansowany z Funduszy EOG. Realizowany przez Fundację św. Jadwigi (lider), Fundację Via Salutis (partner) i islandzkiego partnera Ós Pressan. Projekt trwa do marca 2023 roku.
Opracowała: Alicja Przepiórska Ułaszewska