Trądzik różowaty czy cera naczyniowa?
Wraz z wiekiem na naszych twarzach pojawiają się różne zmiany związane z procesem starzenia, ekspozycją na słońce, mróz, pokarmy, czynniki infekcyjne. Część zmian ma charakter raczej defektu estetycznego, część z nich może być problemem chorobowym.
Do gabinetu dermatologicznego często zgłaszają się pacjenci z problemem zaczerwienienia twarzy. U części z nich to tylko obecne teleangiektazje – czyli poszerzone naczynia, które uległy uszkodzeniu w toku życia. Ten problem zwykle wymaga zaopatrzenia zabiegowego – za pomocą laserów lub elektrokoagulatora. Nie wymaga prowadzenia dodatkowego leczenia, natomiast wskazana jest delikatna pielęgnacja skóry, bez nadmiernego mechanicznego drażnienia i stosowanie kosmetyków uszczelniających naczynia.
Druga grupa to pacjenci z rozwijającym się trądzikiem różowatym. Czym jest to schorzenie?
Trądzik różowaty – rosacea, to przewlekła choroba skóry na podłożu naczyniowym oraz łojotokowym. Najczęściej rozpoczyna się w wieku dorosłym, między 40-60 rokiem życia. Na tą chorobę cierpi nawet 10-15% populacji. Zdecydowanie częściej dotyczy ona kobiet, ale cięższe postaci rozpoznawane są raczej u mężczyzn. Zmiany dotyczą przede wszystkim środkowej części twarzy – nosa, policzków, ale także czoła, brzegów powiek, czy nawet małżowin usznych.
Przyczyny choroby
Przyczyny tego schorzenia są złożone. Z jednej strony to tak zwane czynniki endogenne – pewne predyspozycje genetyczne, karnacja – zwłaszcza jasna I i II fototyp według Fitzpatricka. Dodatkowo nieprawidłowa praca gruczołów łojowych, która może mieć związek ze stymulacją hormonalną. Na drugim końcu mamy czynniki egzogenne – zmiany skórne polekowe, zwłaszcza po stosowaniu steroidów zewnętrznych, nadkażenie nużeńcem czyli demodekoza, ekspozycja na słońce czy mróz, czynniki pokarmowe czy czynniki psychogenne.
Objawy
Zmiany skórne w przebiegu trądziku różowatego mogą mieć różną postać. Wyróżnia się następujące stadia kliniczne
- Stadium rumieniowe przemijające – na skórze pod wpływem różnych czynników może dochodzić do silnego zaczerwieniania się skóry, które ustępuje.
- Stadium rumieniowe utrwalone – widoczne są teleangiektazje, a zaczerwienienie utrzymuje się cały czas z mniejszym lub większym nasileniem
- Stadium grudkowo – krostkowe – na podłożu stanu zapalnego dochodzi do powstawania zmian zapalnych.
- Stadium przerostowo-naciekowe – phyma – najczęściej u mężczyzn, występuje przerost i zlewanie się gruczołów łojowych, tworzą się struktury guzowate, dochodzi do przerostu tkanek okolicy nosa, czoła, brody, uszu, brzegów powiek.
Leczenie
Jest uzależnione od stanu chorobowego. Przede wszystkim skóra z trądzikiem różowatym powinna być prawidłowo pielęgnowana. Środki myjące powinny być delikatne, pacjenci powinni unikać środków drażniących zarówno mechanicznie jak i chemicznie. Kremy powinny być prawidłowo dobrane do skóry właśnie z tym problemem, lub po prostu problemem poszerzonych naczyń. Obecność witaminy K w preparatach działa sprzyjająco. Uszczelnia naczynia poszerzone patologicznie.
Rumień jest trudnym elementem do usunięcia kosmetycznego czy farmakologicznego. Tutaj z pomocą przychodzą zabiegi laserowe prowadzone przez doświadczonego lekarza. Leczenie, czy to rumienia przemijającego jak i utrwalonego, pozwala na spowolnienie procesu chorobowego. Do tego typu problemu wykorzystuje się kilka rodzajów urządzeń, m. in. urządzenia IPL, lasery KTP, lasery NdYAG, lasery barwnikowe. Zabiegi zwykle wykonywane są w seriach. Ich ilość zależna jest od nasilenia zmian skórnych i jest ustalana przez lekarza prowadzącego. Korekta laserowa rumienia jest skuteczna, natomiast wymaga okresowych zabiegów przypominających.
Do innych metod likwidacji naczyń należy także elektrokoagulacja, ale efektywność zabiegów laserowych jest zdecydowanie lepsza.
Stadia grudkowe, krostkowe wymagają leczenia farmakologicznego. Tutaj stosuje się terapie lekami zewnętrznymi, ale także w cięższych postaciach leczenie doustne za pomocą antybiotyku lub retinoidów doustnych. W przypadku zmian hormonozależnych często konieczna jest współpraca z endokrynologiem, a w przypadku zmian powiekowych z okulistą.
Wspomagająco można dobierać pacjentom także zabiegi kosmetyczne – np. z kwasem azaleinowym czy ferulowym. Niestety mocniejsze peelingi nie są wskazane ze względu na powodowane przekrwienie i drażnienie już poszerzonych i działających nieprawidłowo naczyń. Podobne obostrzenie dotyczny zabiegów takich jak mikrodermabrazja czy np. frakcjonowanie skóry twarzy. Możliwość ich wykonania powinna być konsultowana z prowadzącym lekarzem.
W przypadku zmian przerostowych typu phyma często konieczne jest leczenie zabiegowe. Wykorzystujemy tu lasery ablacyjne – laser CO2, laser erbowy do usuwania przerostowych tkanek. W przypadku nasilonych zmian konieczne bywa leczenie chirurgiczne.
Co w takim układzie robić jeśli na skórze pojawiają się niechciane naczynia czy rumień? Przede wszystkim konsultacja lekarska żeby ocenić czy to tylko problem poszerzonych naczyń, czy może jednak pacjent choruje na trądzik różowaty. Pozwoli to na postawienie prawidłowego rozpoznania i możliwość podjęcia adekwatnego leczenia problemu.
Autor tekstu: dr Anna Krajewska Wojtyś