Świszczący oddech jest dźwiękiem, który może budzić niepokój. To wysoki, przeciągły ton, pojawiający się podczas wdechu, wydechu lub obu faz oddychania. Choć czasami wynika z błahych przyczyn, takich jak przejściowe podrażnienie dróg oddechowych przy infekcji wirusowej, w niektórych przypadkach może zwiastować stany zagrożenia życia. Jak rozpoznać, kiedy należy zareagować natychmiast?
Czym jest świszczący oddech?
Świszczący oddech powstaje w wyniku zwężenia lub częściowego zablokowania dróg oddechowych. Przepływające przez wąski obszar powietrze powoduje powstanie charakterystycznego, świstającego dźwięku. Może on występować zarówno w górnych, jak i dolnych drogach oddechowych, a jego nasilenie często związane jest z rozległością i stopniem zwężenia.
Najczęstsze przyczyny świszczącego oddechu
Do najczęstszych przyczyn świszczącego oddechu należą choroby przewlekłe, takie jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Objaw ten może pojawić się także podczas infekcji dróg oddechowych, np. w przebiegu ostrego zapalenia oskrzeli lub zapalenia płuc. U dzieci częstą przyczyną jest krup. Niebezpieczne są również reakcje alergiczne, zwłaszcza anafilaksja, która może prowadzić do gwałtownego obrzęku dróg oddechowych. U maluchów świszczący oddech bywa też spowodowany obecnością ciała obcego w drogach oddechowych.
Kiedy świszczący oddech jest niebezpieczny? Objawy alarmowe
Nie zawsze świszczący oddech oznacza zagrożenie życia, istnieje jednak kilka objawów, które powinny skłonić do natychmiastowego wezwania pomocy medycznej. Szczególnie niebezpieczne jest wystąpienie duszności nasilającej się w spoczynku, trudności w mówieniu lub połykaniu, a także sinicy, czyli niebieskiego zabarwienia ust, języka lub paznokci, co świadczy o niedotlenieniu. U dzieci alarmujące są objawy takie jak apatia, brak reakcji na bodźce, trudności z oddychaniem połączone z cichym świstem lub jego brakiem (może to oznaczać skrajne zwężenie dróg oddechowych).
W przypadku podejrzenia wstrząsu anafilaktycznego, objawiającego się szybko narastającym obrzękiem twarzy, języka i gardła, pokrzywką oraz spadkiem ciśnienia, konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia i podanie adrenaliny (jeśli jest dostępna). Podobnie w przypadku zadławienia – niezbędna będzie szybka reakcja i zastosowanie odpowiednich technik udrożnienia dróg oddechowych.
Co robić w sytuacji zagrożenia?
Jeśli świszczącemu oddechowi towarzyszą objawy alarmowe, natychmiast wezwij pomoc medyczną (112). Do czasu przyjazdu pogotowia umieść chorego w pozycji ułatwiającej oddychanie (najlepiej siedzącej) i staraj się zapewnić spokojne otoczenie. W przypadku znanych chorób przewlekłych stosuj się do indywidualnego planu postępowania ustalonego z lekarzem.
Pamiętaj, że szybka reakcja może uratować życie. Lepiej zareagować zbyt wcześnie niż zbyt późno.
Bibliografia
- B. Samoliński, F. Raciborski i in., Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce (ECAP), „Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology” 2014, vol. 1, nr 1, s. 10–18.
- B. Sozańska, A. Boznański, Zakażenie wywołane przez syncytialny wirus oddechowy a ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej u dzieci, „Advances in Clincal and Experimental Medicine” 2005, t. 14, nr 2, s. 363–367.