Jeśli ktoś lubi bez pośpiechu spacerować po zabytkowych miasteczkach, a potem zwiedzać tajemnicze ruiny zamków i wędrować na łonie natury, to serdecznie zapraszamy do Olkusza – urokliwego miasta w sercu Jury Krakowsko – Częstochowskiej.
Miasto zabytków
Historia Olkusza nazywanego Srebrnym Miastem od wieków jest związana z górnictwem kruszców, czyli rud ołowiu i srebra, a później cynku. Sercem miasta jest rynek z urokliwymi, zabytkowymi kamieniczkami. Pamiątką bogatej przeszłości jest bazylika pw. św. Andrzeja Apostoła, której strzelista, gotycka sylwetka od wieków góruje nad miastem. Najcenniejszym zabytkiem są późnorenesansowe organy Hansa Hummla. Można ich posłuchać podczas letniego festiwalu organowego oraz jesiennych Dni Muzyki Organowej. Na środku rynku od XIV wieku wznosił się gotycki ratusz. Teraz w jego zabytkowych piwnicach mieści się niezwykła ekspozycja Podziemny Olkusz pokazująca w atrakcyjny sposób historię miasta. Druga część ekspozycji poświęcona historii górnictwa, hutnictwa i mennicy znajduje się w zabytkowych piwnicach dawnego kwartału królewskiego przy rynku. Ciekawa, multimedialna wystawa jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Niezwykłym sposobem poznania historii i zabytków Olkusza jest spacer po starówce Srebrnym Szlakiem Gwarków Olkuskich. Tworzy go 18 rzeźb z brązu przedstawiających olkuskich gwarków, czyli górników. Warto przejść szlak korzystając z bezpłatnej aplikacji „Olkusz Szlakiem Gwarków”, która ma także wersję z audio deskrypcją. Spacerując po starówce warto zobaczyć zrekonstruowaną, średniowieczną basztę z fragmentem murów obronnych, a także relikty bram miejskich.
Zwiedzania nie ma końca
Podczas wizyty w Olkuszu warto odwiedzić Muzeum Regionalne PTTK, zobaczyć tajemnicze maski i fetysze w Muzeum Afrykanistycznym, czy podziwiać niezwykłe dzieła z wikliny w Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego. Ciekawe zbiory ma również Kolekcja Minerałów i Skamieniałości, czy Muzeum Pożarnictwa i olkuska galeria BWA. Niezwykłą atrakcją jest także bezpłatny skansen maszyn górniczych, jaki znajduje się na terenie „Silver Parku”. Wokół otoczonego lasami Olkusza prowadzi przeszło 100 km niezbyt trudnych szlaków rowerowych z najbardziej znanym rowerowym Szlakiem Orlich Gniazd. Mapy i opisy szlaków można znaleźć na stronie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Olkuszu.
Kilka kilometrów od miasta, na wysokiej, wapiennej skale wznoszą się ruiny zamku Rabsztyn – jednego z ciekawszych obiektów na Szlaku Orlich Gniazd. Początki zamku sięgają XIII wieku. Potem był wielokrotnie rozbudowywany. Zamek został spalony podczas Potopu. Obecnie został częściowo zrekonstruowany. Dzisiaj możemy oglądać mury, bramę wjazdową, fragment zrekonstruowanego zamku górnego z wieżą i tarasem widokowym, a także piwnice zamku średniego. W podziemnym pawilonie jest kasa, sklepik i kawiarnia. Do tradycji weszły lipcowe turnieje rycerskie i wrześniowa Juromania, ale w niemal każdy weekend wakacji odbywają się tu widowiskowe rekonstrukcje historyczne. Pod zamkiem znajduje się „Chata Kocjana”, czyli rodzinny dom Antoniego Kocjana, konstruktora szybowców i szefa wywiadu lotniczego ZWZ/AK, który odkrył tajemnice niemieckiej broni V – 1 i V – 2.
Nieopodal zamku rozciąga się rezerwat przyrody „Pazurek”. Niezwykłą atrakcją są potężne Zubowe Skały, gdzie wapienne ostańce o fantazyjnych kształtach tworzą prawdziwe skalne miasto. Przez teren rezerwatu prowadzi ścieżka dydaktyczna. To idealne miejsce, aby w spokoju zachwycać się pięknem jurajskiej przyrody. – Zapraszamy do Olkusza i to nie tylko dlatego, że sami jesteśmy w nim zakochani. Nasze miasto ma specyficzny spokój i urok, który odpowiada seniorom. Można tu dotknąć historii, a także wypocząć w otaczającej Olkusz krainie skał, lasów i zamków. – mówi Zdzisława Gardeła, przewodnicząca Olkuskiej Rady Seniorów. Jeśli ktoś chce zaplanować wycieczkę do Olkusza, to zachęcamy do kontaktu z Punktem Informacji Turystycznej (tel. 32 6421926, e-mail: it.olkusz@msit.malopolska.pl)
Tekst: Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu, fotografie: Łukasz Dwornik (archiwum UMiG Olkusz)
