W ramach XVIII Forum Organizacji Pacjentów (FOP) przedstawiono raport Polki i Polacy a choroby i zdrowie, który powstał we współpracy Ośrodka Badań Socjomedycznych oraz Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. W badaniu zapytano o obawy polskiego społeczeństwa dotyczące chorób oraz postawy zdrowotne. Spotkanie odbyło się pod patronatem medialnym „Głosu Seniora”.
Z raportu wynika, że największe źródło obaw Polek i Polaków stanowią choroby nowotworowe, udary mózgu oraz choroba Alzheimera. W dalszej kolejności boimy się depresji oraz otyłości. Zdecydowanie najmniej obawiamy się chorób zakaźnych tj. HIV, grypy oraz COVID-19. W związku z chorobą badani czują lęk szczególnie przed niepełnosprawnością, utratą dochodów oraz uzależnieniem od innych – na liście znajdują się również śmierć i samotność.
Paradoksalne zachowania Polek i Polaków
W wyniku analizy zaobserwowano, że istnieje bardzo zróżnicowany poziom strachu związany z chorobami, które zostały uznane przez WHO za aktualne zagrożenie dla globalnego zdrowia. Natomiast jeśli weźmiemy pod uwagę faktory demograficzne, takie jak: płeć, wiek, miejsce zamieszkania, dochód i wykształcenie, podejmowane działania profilaktyczne są niewystarczające. Zgodnie z tym paradoksalnym wynikiem badania Polki i Polacy mają trudności w przekładaniu strachu na konkretne, prozdrowotne decyzje i zachowania.
Jakie są najważniejsze wnioski z raportu?
Choroba nowotworowa jest źródłem obaw dla blisko 62%respondentek i respondentów. Bez względu na wiek, miejsce zamieszkania czy płeć ankietowanych nowotwór budzi największy niepokój. Następnie na liście znajdują się udary mózgu, tak więc strach przed nimi wskazała co druga osoba (51%).Kolejno wśród chorób budzących lęk Polki i Polacy wskazali: chorobę Alzheimera (47%), przewlekłe choroby rzadkie (45%), chorobę wieńcową (37%), depresję (36%) i cukrzycę (35%).
Warto zwrócić uwagę na istotne zróżnicowanie w poziomie obaw Polek i Polaków co do chorób takich jak marskość wątroby (30%), otyłość (25%) czy AIDS (24%),które również wywołują zauważalną troskę społeczną, choć na znacznie niższym poziomie niż wcześniej wymienione schorzenia. Deklaratywnie w najmniejszym stopniu badane osoby lękały się zachorowania na grypę (20%) i COVID-19 (20%).
Konsekwencje chorób – czego boi się nasze społeczeństwo
W badaniu zapytano o obawy związane z konsekwencjami powyższych chorób. Blisko trzy czwarte badanych (72%) boi się niepełnosprawności. Na drugim miejscu (71%) znalazła się troska o finanse związane z leczeniem. Wyraźnie widać, że aspekty ekonomiczne związane z opieką zdrowotną stanowią istotny element dla społeczeństwa. W dalszej kolejności na liście widnieje uzależnienie od innych, czyli strach przed utratą niezależności i koniecznością polegania na pomocy innych osób (67%). Znacząca liczba ankietowanych osób obawia się utraty dochodu (61%) oraz tego, że w wyniku choroby nie będzie w stanie zaopiekować się bliskimi (57%).
Śmierci, która jest naturalną obawą w obliczu poważnych chorób, obawia się 56% Polek i Polaków. Bardzo ważnym aspektem jest samotność, którą wskazało aż 50% respondentów i respondentek.
Czy Polki i Polacy działają profilaktycznie?
Pomimo wysokiego poziomu lęku wiele badanych osób przyznało, że nie podejmuje żadnych działań prewencyjnych, które przyczyniłyby się do wykrycia chorób w ich wczesnym stadium.
Natomiast pozytywnym aspektem badania jest fakt, że w ciągu ostatniego roku trzy czwarte ankietowanych (75%) wykonało podstawowe badania krwi. Badaniom profilaktycznym poddała się tylko co druga osoba (52%), co wskazuje na potrzebę edukacji zdrowotnej, a także promocji badań mających na celu wykrywanie potencjalnych zagrożeń zdrowotnych, których Polki i Polacy zdecydowanie się obawiają.