10 grudnia 2024 roku odbył się Obywatelski Kongres Organizacji Seniorskich i Liderów Senioralnych na Akademii ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie MANKO i Głos Seniora. W trakcie miały miejsce 4 panele dyskusyjne. Rozpoczęliśmy od panelu „Działania obywatelskie na rzecz walki z samotnością i ubóstwem”.
W debacie uczestniczyli: : dr Elżbieta Ostrowska z Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Joanna Mielczarek z mali bracia Ubogich, Dagmara Szymczyk z Fundacji Dignum, Magdalena Osińska-Kurzywilk z Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym”, Rafał Chmielewski ze Stowarzyszenia „Aktywny Seniorów” i Mikołaj Rykowski z Fundacji Wolne Miejsce, dr Anita Richert-Kaźmierska. Moderował ją Piotr Wójcik. Rozmówcy zostali zapytani o to, w jaki sposób realizują swoje zadania w kontekście walki z samotnością i ubóstwem.
Samotność ma twarz starszej kobiety
Dr Elżbieta Ostrowska nakreśliła problem samotności i ubóstwa wśród osób starszych w Polsce. W naszym kraju żyje niemal 6 mln 700 tys. Emerytów, z czego 60% stanowią kobiety. Najniższa emerytura wynosi około 1600 zł i właśnie taka kwotę otrzymuje około 200 tys. osób starszych, w tym 86% kobiet. Jak stwierdziła, w tym systemie widać upośledzenie ekonomiczne pań, które mają niższe emerytury ze względu na przerwy w pracy spowodowane wychowaniem dzieci. Z kolei najwyższe emerytury wynoszą średnio 7000 zł, jednakże tym razem tendencja jest odwrotna – kwota ta najczęściej trafia na konto mężczyzn. Powstało nowe określenie „nowi biedni emeryci” odnoszące się do ponad 4000 osób. To grupa potencjalnie walcząca z ubóstwem, która musi wybierać pomiędzy opłatą czynszu a zakupem lekarstw. Jeśli ubodzy seniorzy codziennie stają przed takimi dylematami, nie mają siły ani ochoty na dodatkową aktywność i wyjście z domu.
Joanna Mielczarek przedstawiła samotność jako chorobę cywilizacyjną, która nikogo nie uprzedza i ma twarz 80-letniej kobiety z małej miejscowości, na dodatek wykluczonej komunikacyjnie. Jej zdaniem przy opracowaniu certyfikacji domów opieki społecznej konieczne jest docenienie placówki za aktywizację seniorów. Jak twierdzi, system nie działa prawidłowo, ponieważ nie ma informacji na temat seniorów potrzebujących pomocy. Na podobny problem zwróciła uwagę Dagmara Szymczyk – system opieki społecznej jest nieszczelny i nie dociera do osób, których dotknęło ubóstwo egzystencjalne. Według zatrważających danych 430 tys. osób żyje za mniej niż 900 zł miesięcznie. Nie można jednak zrzucać odpowiedzialni na ośrodki opieki społecznej.
W podobnym tonie wypowiedziała się Magdalena Osińska-Kurzywilk. Zgodnie z jej obserwacjami rażący problem stanowi brak koordynacji i współpracy pomiędzy poszczególnymi placówkami. Seniorzy nie wiedzą, gdzie się udać po wyjściu ze szpitala, do kogo się skierować, gdzie załatwić pilne sprawy. Wiele szpitali nie ma pracownika socjalnego, który pokierowałby seniora. Co więcej, ubodzy seniorzy najbardziej oszczędzają na lekach, a jednocześnie są bardzo podatki na wydawanie pieniędzy na niepotrzebne suplementy, mimo że niektórych nie powinni przyjmować. Osoby starsze często zdają sobie sprawy z możliwości refundacji i wiele produktów czy lekarstw kupuje z własnej kieszeni. Brak edukacji również prowadzi do ubożenia.
O rozwiązaniach systemowych mówiła także dr Anita Richert-Kaźmierska. Młodsze pokolenia już teraz powinny oszczędzać na swoją emeryturę, bo wsparcie państwa opiera się na trzech filarach: systemie świadczeń i ubezpieczeń, zaopatrzeniu społecznym i pomocy społecznej. Niestety systemy nie widzą swoich działań i są niewydolne, włączając w to system opieki zdrowotnej.
Kluczem jest aktywizacja
Rafał Chmielewski położył nacisk na aktywizację seniorów. Stowarzyszenie „Aktywny Senior” zrzesza 10 tys. osób, którym organizuje wyjazdy turystyczne i wykłady, oferuje wsparcie materialne i psychiczne czy rabatowane obiady. Według niego powinniśmy propagować ideę wspólnego życia i aktywizację przez wzbudzenie poczucia bycia potrzebnym, a także stworzyć seniorom warunki do pracy, by czuli, że im się „opłaca” i chce.
Podobny sposób aktywizacji zaproponował Mikołaj Rykowski, twórca idei sklepów socjalnych. W jego Ministerstwie do spraw Samotności osoby starsze mogą zasięgnąć rady psychologów, spotkać się z rówieśnikami i nie wziąć udziału w spotkaniu, ale to spotkanie stworzyć. Zwrócił uwagę na zbliżający się czas Bożego Narodzenia, podczas którego samotność dotyka najbardziej. Zachęcił do wolontariatu podczas Wigilii dla samotnych seniorów – osoby starsze potrzebują kontaktu z drugim człowiekiem.
Wspólnym mianownikiem wypowiedzi panelistów było hasło „społeczeństwo jako organizm. Prezes Stowarzyszenia MANKO Łukasz Salwarowski zakończył debatę słowami: „Edukujmy i uwrażliwiajmy społeczeństwo”.
Działania obywatelskie na rzecz walki z samotnością i ubóstwem
10 grudnia 2024 roku odbył się Obywatelski Kongres Organizacji Seniorskich i Liderów Senioralnych na Akademii ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie MANKO i Głos Seniora. W trakcie miały miejsce 4 panele dyskusyjne. Rozpoczęliśmy od panelu „Działania obywatelskie na rzecz walki z samotnością i ubóstwem”.
W debacie uczestniczyli: : dr Elżbieta Ostrowska z Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Joanna Mielczarek z mali bracia Ubogich, Dagmara Szymczyk z Fundacji Dignum, Magdalena Osińska-Kurzywilk z Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym”, Rafał Chmielewski ze Stowarzyszenia „Aktywny Seniorów” i Mikołaj Rykowski z Fundacji Wolne Miejsce, dr Anita Richert-Kaźmierska. Moderował ją Piotr Wójcik. Rozmówcy zostali zapytani o to, w jaki sposób realizują swoje zadania w kontekście walki z samotnością i ubóstwem.
Każdy z panelistów przedstawił swoją perspektywę, która jest efektem ich obserwacji podczas działań na rzecz osób starszych. Wspólnym mianownikiem wypowiedzi zaproszonych gości było hasło „społeczeństwo jako organizm”.
Pełny opis debaty znajduje się na stronie internetowej www.glosseniora.pl. Na naszym profilu jest zapisana transmisja. Warto posłuchać – pierwszy panel wywołał wiele emocji.
