Aleksandrów Kujawski sięgający swą historią 60-tych lat XIX wieku, usytuowany w dawnym zaborze rosyjskim, jest jednym z najmłodszych miast województwa kujawsko-pomorskiego. Jest też stolicą powiatu i aleksandrowskiej gminy wiejskiej.
Miasto położone jest na krawędzi pradoliny Wisły tworzącej Kotlinę Toruńską i Równiny Inowrocławskiej (Kujawskiej). Najstarsze ślady osadnictwa w okolicach Aleksandrowa Kujawskiego związane są z ludami kultur neolitycznych z ok. 5 tys. lat p.n.e. W pobliżu dzisiejszego miasta przebiegał szlak bursztynowy z przeprawą na Wiśle i inne trakty drogowe. Początki osady wiążą się z budową stacji granicznej i linii kolejowej.
Dworzec kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim (pierwotna nazwa Aleksandrów, czasami Aleksandrowo a później Aleksandrów Pograniczny) usytuowany został na obsługującej ruch towarowy i pasażerski Drodze Żelaznej Warszawsko-Bydgoskiej (od 1890 roku nazywaną odnogą Aleksandrowską Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej), wzdłuż torów kolejowych na osi północ-południe, na terenie wsi szlacheckiej Białe Błota, stanowiącej własność Władysława Trojanowskiego, około 2,5 km od granicy zaboru pruskiego. Był stacją graniczną Królestwa Polskiego od jego zachodniej strony. Początek budowy budynku dworca kolejowego miał miejsce w latach 1860-1862, natomiast jego wieloetapowa rozbudowa zakończyła się w u schyłku XIX wieku dobudową niewielkich gabarytów pomieszczenia, wzniesionego dla potrzeb utworzonej w 1904 Kolejowej Straży Pożarnej. Dworzec kolejowy w Aleksandrowie Pogranicznym stał się siedzibą komory celnej, telegrafu i poczty oraz zapleczem dla obsługi międzynarodowej pasażerów drogi żelaznej. Budynek dworca kolejowego. Osada powstała na ulicach tworzonych równolegle do torów kolejowych i na wzór amerykański nazwanych wówczas numerami od Pierwszej do Siódmej. Na terenie Aleksandrowa znajdowały się trzy obiekty sakralne. Jednym z nich była Cerkiew Prawosławna p.w. Św. Aleksandra Newskiego wzniesiona w latach 1875-1887, konsekrowana 21 września 1877 roku, zburzona po I wojnie światowej. Kolejną aleksandrowską świątynią była wzniesiona w 1896 roku rzymskokatolicka kaplica pw. Przemienienia Pańskiego. W 1905 roku kaplicę rozbudowano w stylu neogotyckim i konsekrowano w 1908 roku. Trzecim miejscem kultu religijnego była synagoga wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku przy ul. Strażackiej, w rejonie miasta, gdzie dominowała ludność żydowska. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zburzyli bożnicę. Po zakończeniu wojny nie została odbudowana. Okres pierwszej wojny światowej zaznaczył się uzyskaniem przez osadę praw miejskich, co miało miejsce w listopadzie 1916 roku i patriotyczną działalnością członków Polskiej Organizacji Wojskowej. Po zakończeniu działań wojennych przez stację rozdzielczą w Aleksandrowie (od 1919 r. Kujawskim) przetoczyła się ok. 30-tysięczna rzesza uchodźców i jeńców wojennych. W czasie wojny polsko-bolszewickiej znajdował się tu obóz z około 5 tys. internowanych żołnierzy ukraińskich 4. I 6. dywizji strzeleckich armii URL których odwiedzał ataman Semen Petlura. Pamiątką po nich jest mogiła kozacka – kurhan z 1921 r., odrestaurowany w 1993 r. Stanowi on niewątpliwie atrakcję turystyczną i miejsce corocznych nabożeństw ekumenicznych. Cmentarz Żołnierzy Ukraińskich (Kurhan). Mozaika narodowa i religijna tworzyła z Aleksandrowa Kujawskiego miasto “Pięciu Kultur i Sześciu Narodów” (Polaków, Niemców, Rosjan, Ukraińców, Żydów i Cyganów). Podczas drugiej wojny światowej Aleksandrów utracił rangę miasta powiatowego. Całkowitej zagładzie uległa ludność żydowska, zniszczono synagogę i miejscowy cmentarz żydowski. Eksterminacja objęła również Polaków a wkrótce po wojnie także część okolicznej ludności niemieckiej. Współczesny Aleksandrów Kujawski, według danych z 12 września 2024 roku zamieszkiwany jest przez 11255 osób i zajmuje powierzchnię 717 km². Jest największym miastem powiatu aleksandrowskiego, siedzibą samorządu gminy wiejskiej oraz urzędów i instytucji powiatowych. Z naszym miastem związani byli m.in. poeta i prozaik – Edward Stachura oraz pisarka Maria Danilewicz Zielińska, założycielka i przez 30 lat dyrektorka Biblioteki Polskiej w Londynie. Wieża ciśnień wzniesiona na potrzeby stacji granicznej w Aleksandrowie na Drodze Żelaznej Warszawsko-Bydgoskiej w stylu eklektycznym. Park im. Jana Pawła II usytuowany w centrum miasta, przy ulicy Wojska Polskiego i ulicy Dworcowej, w sąsiedztwie dworca kolejowego, Park porośnięty klonami, jaworami, dębami, kompozycyjnie związany jest z zespołem dworca kolejowego i układem zieleni. Park jest ulubionym miejscem do odpoczynku mieszkańców Aleksandrowa Kujawskiego. W lutym 2025 r. Burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego Arkadiusz Gralak wychodząc naprzeciw oczekiwaniom seniorów, zdecydował się wprowadzić Ogólnopolską Kartę Seniora, która upoważnia osoby w wieku powyżej 60 roku życia do korzystania ze zniżek w wielu wybranych punktach na terenie kraju, w tym również w sanatoriach, zakładach opieki zdrowotnej oraz w wielu punktach usługowych.
Ogólnopolska Karta Seniora wydawana jest bezpłatnie dla mieszkańców miasta w Urzędzie Miejskim Aleksandrowa Kujawskiego, ul. Juliusza Słowackiego 8, pokój nr 109, w godz. 7:30 – 15:30, tel. 54/2826830.
Spis podmiotów honorujących OKS znajdziecie Państwo na stronie organizacji: https://oks.glosseniora.pl/pelna-lista-firm-oks/.
