Chociaż nie znamy skali tego zjawiska, porzucanie seniorów w szpitalach w okresie świątecznym i noworocznym jest powszechnym problemem. Aby porozmawiać o rozwiązaniach w tym zakresie, w programie TVP 3 „Gość Regionów” jako eksperci wystąpili: prezes Stowarzyszenia MANKO i Głosu Seniora – Łukasz Salwarowski, prof. Agnieszka Neumann-Podczaska – dyrektor Instytutu Senioralnego Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie, dr Andrzej Lejczak – prezes Krajowej Izby Domów Opieki i Fundacji „Senior Care” i dr Marta Frejowska-Reniecka – kierownik Oddziału Pulmonologii i Nowotworów Płuc Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 w Sosnowcu. Wydanie poprowadziła redaktor Joanna Erol.
Rozmówcy dyskutowali o tym, co trzeba zmienić w opiece długoterminowej w Polsce, aby seniorzy wymagający opieki otrzymywali realne wsparcie systemu. O problemie pozostawiania seniorów w szpitalach opowiedziała dr Marta Frejowska-Reniecka, która co roku jest świadkiem podobnych sytuacji. W wielu przypadkach placówka nie ma żadnego kontaktu z rodziną, często pacjent nie jest zaopatrzony nawet w podstawowe rzeczy, takie jak ubrania czy kosmetyki do higieny. W okresie świątecznym szpital zapewnia wsparcie duchowe i wsparcie pomocy społecznej. Szuka również wolnych miejsc w ośrodkach, zakładach opiekuńczo-leczniczych czy domach pomocy społecznej.
Skala problemu
Prof. Agnieszka Neumann-Podczaska przypomniała, że potrzeba standaryzacji usług i przekazywania seniorom informacji na temat danej placówki i jej poziomu. Szpitale nie są przystosowane do opieki nad pacjentem, tylko do leczenia. Niestety jest to trudne wyzwanie, ponieważ rosną kolejki do ZOL-i, w których brakuje miejsc.
– Potrzeba stworzenia standardów opieki długoterminowej, potrzeba rozwoju rynku senioralnego w Polsce. Potrzebujemy także deinstytucjonalizacji poprzez zapewnienie wsparcia seniorom oraz opiekunom w środowisku – powiedziała prof. Neumann-Podczaska.
Dr Andrzej Lejczak przywołał raport Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którym 18 tys. osób czeka na miejsce w ZOL-ach, z czego 1 tys. znajduje się na oddziałach szpitalnych. Okazuje się również, że pacjenci szpitalni są „najdrożsi”.
Konieczna jest edukacja
Prezes Łukasz Salwarowski spojrzał na problem z dwóch stron. W wielu przypadkach rodzina zachowuje się karygodnie i zostawia bliską osobę w szpitalach, by nie dokładać sobie obowiązków. Podkreślił wyraźnie, że takie zachowania trzeba kategorycznie piętnować, ponieważ seniorzy coraz częściej stają się jedynie przedmiotem i środkiem do celu – czyli przejęcia mieszkania czy majątku. W tym kontekście niezwykle ważna jest edukacja moralna w szkołach.
Niestety po drugiej stronie medalu znajdują się szpitale, które nie chcą ponosić dodatkowych kosztów za pacjenta i zmuszają rodzinę do odebrania seniora pod karą finansową za nieuzasadniony pobyt w placówce. Bliscy najczęściej nie są przygotowani pod żadnym kątem: zarówno jeśli chodzi o koszt opieki, jak i warunki mieszkaniowe.
Co w takim razie powinien zrobić szpital, kiedy nie ma miejsca w ZOL-ach? Na przykład zorganizować opiekę w miejscu zamieszkania pacjenta przy współpracy z ośrodkiem pomocy społecznej, angażować lekarza rodzinnego i pisać zalecenia co do pomocy pielęgniarki środowiskowej.
Jak sprostać wyzwaniom?
Jak się okazuje, rozwiązaniem nie jest wyłącznie powstawanie kolejnych ZOL-i czy DPS-ów, tylko deinstytucjonalizacja oraz wczesna profilaktyka. Seniorzy muszą zostawać jak najdłużej w miejscu zamieszkania. Dr Lejczak przypomniał, że trwają pracę nad ustawą, zgodnie z którą ma nastąpić przemianowanie nierentownych oddziałów położnictwa w ZOL-e.
Rozmówcy doszli więc do następujących wniosków:
- poza budową kolejnych placówek opieki długoterminowej trzeba skutecznie koordynować usługi opiekuńcze na terenach szpitali i instytucjach opieki,
- należy zapewnić płynność w przekazywaniu seniorów pomiędzy poszczególnymi miejscami pobytu,
- trzeba stworzyć system, który właściwie odpowie na potrzeby starzejącego się społeczeństwa,
- istnieje potrzeba promowania zawodów medycznych, takich jak: geriatra, pielęgniarka i opiekun osób starszych, a także wspierania już pracujących opiekunów, również tych niesystemowych.
To niezwykle ważny problem, który stał się również przedmiotem jednego z paneli podczas „Obywatelskiego Kongresu Organizacji Seniorskich i Liderów Senioralnych”. Pełny materiał wideo można obejrzeć pod tym linkiem – Seniorzy porzucani przez rodziny w szpitalach – Głos Seniora w TVP3 Regiony – YouTube