Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało, że najprawdopodobniej na początku 2025 roku lista leków bezpłatnych dla osób starszych zostanie uzupełniona o dodatkową pozycję. Taką deklarację złożyła Paulina Sosin-Ziarkiewicz, zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia podczas panelu „Senior pod parasolem szczepień – czas zburzyć bariery” na Forum Rynku Zdrowia 2024. Była to odpowiedź na postulaty wielu ekspertów i pacjentów, którzy czekają na poszerzenie listy „S” o kolejne szczepienia.
Temat szczepienia seniorów często powraca w debacie publicznej. Nie inaczej stało się podczas Forum Rynku Zdrowia 2024. Już kilka miesięcy temu na stronie szczepienia.info zostały opublikowane kalendarze szczepień dorosłych, w tym kalendarz szczepień osób starszych, które są realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia.
W trakcie debaty eksperci proponowali m.in. rozszerzenie listy bezpłatnych leków dla seniorów o kolejne szczepienia. Paulina Sosin-Ziarkiewicz, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji, zapowiedziała stosowne prace w tym kierunku.
– Jeśli chodzi o plany poszerzenia listy S, tych dla pacjentów w wieku plus 65, w tym roku nie ma planów żeby poszerzyć tę listę o szczepienia dla seniorów. Ale mam nadzieję, że jednak na początku przyszłego roku, w pierwszym kwartale, będziemy mogli zakomunikować nową pozycję, która będzie dla seniorów dostępna właśnie bezpłatnie – powiedziała. Zapowiedziała również, że Ministerstwo Zdrowia zaproponowało przepis, zgodnie z którym możliwe byłoby wystawianie farmaceutom recept na szczepionki refundowane.
Szczepienia to ważny temat w debacie publicznej
Prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, podkreślał, że choroby zakaźne stanowią szczególne zagrożenie dla osób starszych. Co ważne, u 25% pacjentów w wieku podeszłym rozwijają się zespoły otępienne na skutek powikłań po ciężkiej grypie.
– Gdybym miał wymienić główne szczepienia dla seniorów, to wśród sezonowych znajdują się COVID-19 i grypa. Z kolei niesezonowe to szczepienie pneumokokowe, które w zależności od kontekstu można przyjąć raz lub dwa razy 2 w życiu, RSV, półpasiec i krztusiec. W przypadku zakażeń układu bardzo bym rekomendował co najmniej te 5 szczepień. Nie bez przyczyny mówię o półpaścu, bo on ma bardzo silne przełożenie na funkcje poznawcze – powiedział.
Do problemu zakażenia półpaścem odniosła się także Brygida Kwiatkowska, konsultant krajowy w dziedzinie reumatologii. Przypomniała, że na zwiększenie ryzyka reaktywacji wirusa półpaśca wpływa również leczenie reumatologiczne:
– Jest to grupa, która nie dosyć, że jest bardziej narażona na ryzyko reaktywacji to jeszcze gorzej przechorowuje i bardzo często ta neuralgia popółpaścowa również dokłada się do zespołów bólowych, które chory już i tak ma w wyniku chorób reumatycznych– powiedziała.
Warto się szczepić
Jak zatem zapobiegać chorobom zakaźnym? Powinniśmy się szczepić. Niestety jest wiele barier, które wśród osób starszych ograniczają możliwość korzystania ze szczepień. Przedstawiciel Fundacji SeniorApp, Przemysław Mroczek, wyraźnie podkreślił znaczenie długiej ścieżki pacjenta, dostępu fizycznego i kosztów:
– Senior nie wyda dzisiaj 200, 300 czy 500 zł na szczepionkę.
Czy znajdziemy na to jakieś rozwiązanie?
– Mamy teraz szczepienia od 3 dni czy 4 dla ciężarnych i mamy te szczepienia w systemie, który dokładnie kopiuje to, co mamy w PSO, czyli szczepionka zakupiona w przetargu centralnym, sanepidy dystrybuują, POZ szczepi. Czy może być prościej? Tak chcielibyśmy, żeby to wyglądało, jeśli chodzi o dorosłych, bo to lekarz rodzinny ma w swoim kontrakcie z pacjentem opiekę profilaktyczną. Naszym zadaniem jest dostarczyć mu szczepionki w sensie takim, żeby mógł zaszczepić w każdym momencie osobę, którą zakwalifikuje do szczepienia – powiedział dr Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.
W kontekście dostępności do szczepień dr Mikołaj Konstanty, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, zwrócił uwagę na rolę aptek w systemie i możliwość szerszego wykorzystania farmaceutów. Zaproponował, aby rozważyć rozwiązania, które pozwoliłyby wyjść farmaceutom z aptek i szczepić np. w Domach Pomocy Społecznej.
Jak podkreślali uczestnicy dyskusji, szczepienia należy postrzegać jako inwestycję, nie koszt.
– Senior cierpiący na chorobę zakaźną, której można było zapobiec, stanowi obciążenie nie tylko dla POZ, ale także dla wielu specjalistów ze względu na ciężkie przebiegi czy powikłania. A często taki senior jest hospitalizowany, co jest najdroższe – zwrócił uwagę prof. Marcin Czech. To są trafne przesłanki do tego, by ograniczać bariery ekonomiczne, organizacyjne i prawne utrudniające dostęp do szczepień.
Panel „Senior pod parasolem szczepień – czas zburzyć bariery” został zorganizowany w ramach Forum Rynku Zdrowia 2024. Udział w dyskusji wzięli: prof. Adam Antczak –przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, prof. Marcin Czech – prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego, dr Paweł Grzesiowski – Główny Inspektor Sanitarny, dr Mikołaj Konstanty – wiceprezes Naczelnej Izby Aptekarskiej, prof. Brygida Kwiatkowska – konsultant krajowy w dziedzinie reumatologii, Przemysław Mroczek – prezes zarządu Fundacji SeniorApp i Paulina Sosin-Ziarkiewicz – zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia.