Kogo dotyczy problem stopy cukrzycowej? Czy mamy do czynienia z utajoną epidemią? Jakie są przyczyny drastycznego wzrostu amputacji stopy cukrzycowej? Jak przeciwdziałać i jak leczyć? To pytania, które coraz częściej pojawiają się wśród pacjentów.
Problem cukrzycy to nominalne zagrożenie każdej dojrzałej osoby około 60 roku życia. Insulinooporność, czyli zjawisko poprzedzające tę chorobę, obecnie występuje już wśród czterdziestolatków. Stopa cukrzycowa (tzw. zespół stopy cukrzycowej ZSC) to następstwo zaawansowanej cukrzycy typu 2. W naszym kraju pandemia tej choroby rozprzestrzenia się niezauważalnie.
Z czego wynika stopa cukrzycowa?
Stopa cukrzycowa jest powikłaniem, następstwem cukrzycy i występuje u kilku do kilkunastu procent chorych. Nieleczenie cukrzycy i rozwijającej się stopy cukrzycowej prowadzi do amputacji. Stopa cukrzycowa odznacza się przede wszystkim niedokrwieniem stóp. Wpływa to na zmniejszenie wrażliwości stóp na bodźce bólowe, a następnie na opóźnione gojenie się ran, które przeradzają się w owrzodzenia i martwicę. Nie chodzi tylko o powierzchnię kończyn. W skutek choroby osłabione zostają stawy i kości, co powoduje deformację stopy. W efekcie tego chodzenie staje się znacznie utrudnione.
Jak leczyć?
Leczenie stopy cukrzycowej ma ścisły związek z leczeniem cukrzycy i jej objawu, czyli wysokiego poziomu cukru we krwi. Jeśli jesteśmy zagrożeni insulinoopornością i w konsekwencji cukrzycą, musimy zadbać o higienę stóp, nosić odpowiednie obuwie i unikać jakichkolwiek czynników, które mogłyby wpłynąć na wystąpienie ZSC. W zaawansowanym stadium ZSC trzeba wdrożyć antybiotykoterapię i odpowiednie metody leczenia owrzodzeń i ran. Nieleczona stopa cukrzycowa może prowadzić do amputacji. W Polsce liczba amputacji wynikających z komplikacji związanych z tą przypadłością jest wyjątkowo duża. Co dwie godziny dochodzi do amputacji stopy cukrzycowej, rocznie to około 30 tys. amputacji. Prognozuje się, że w ciągu najbliższych 25 lat liczba ta się podwoi. Utrata części stopy lub kończyny powoduje głęboką depresję i poważane zmiany w życiu każdej osoby, która tego doświadcza.
Przyczyna
Jako główne przyczyny cukrzycy typu 2 wskazuje się rodzaj spożywanego przez nas pokarmu i brak aktywnego trybu życia. Trzech na pięciu Polaków ma nadwagę, a co czwarty jest otyły. Z raportu NFZ wynika, że rocznie zjadamy średnio o 11,8 kg więcej przetworzonego cukru, niż pochłanialiśmy jeszcze 10 lat temu.
Wśród coraz chętnie spożywanej żywności są tak lubiane przez nas przekąski, napoje oraz gotowe potrawy z dużą zawartością cukru (syropu glukozowo-fruktozowego). Dynamicznie rośnie także spożycie napojów energetycznych i izotonicznych oraz słodzonych napojów gazowanych odpowiedzialnych za zwiększone dostarczanie węglowodanów. Już około 30% dzieci w wieku 8 lat i niemal 67% nastolatków pije słodzone napoje gazowane lub energetyczne co najmniej raz w tygodniu.
Niepokojące dane
Analitycy ostrzegają, że w 2025 roku nastąpi (w porównaniu do 2017 roku):
- wzrost liczby chorych na cukrzycę typu 2 o 941 tysięcy osób;
- wzrost liczby chorych na nadciśnienie o 349 tysięcy osób,
- wzrost liczba chorych na zwyrodnienie stawu kolanowego o 146 tysięcy osób.
Aby nie dopuścić do rozwoju cukrzycy typu 2, a w konsekwencji – stopy cukrzycowej, należy monitorować poziom cukru we krwi. Trzeba dbać o niskocukrową dietę i prowadzić aktywny tryb życia: chodzić na spacery, pływać czy jeździć na rowerze. To wszystko w zależności od własnych zainteresowań.
W przypadku powikłań związanych z ZSC należy pilnie zwrócić się do specjalistycznych ośrodków, które prowadzą leczenie w tym zakresie np. w poznańskim Szpitalu Miejskim im. Franciszka Raszei lub ciechocińskim Kujawsko-Pomorskim Centrum Diabetologii i Chorób Przemiany Materii.
Mariusz Krupa
prezes zarządu Zakładu Sprzętu Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego spółka z o.o.