Ponad 50% pacjentów odwiedza aptekę co najmniej raz w miesiącu, a 90% osób powyżej 56 roku życia za jedną z najbardziej istotnych kwestii uważa dostępność apteki dyżurującej. O czynnikach ważnych z punktu widzenia środowiska pacjenckiego dowiadujemy się z ogólnopolskiego badania Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym” oraz Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. Przeprowadzono go na grupie ogólnopolskiej (1000 osób) oraz wśród osób odpowiedzialnych za zakupy w gospodarstwach domowych. Raport „Apteka dla pacjenta” przedstawia oczekiwania wobec placówek aptecznych.
Raport „Apteka dla pacjenta” pokazuje, na co najczęściej zwracamy uwagę przy wyborze apteki, a co nie ma dla nas większego znaczenia. Tym samym dla pacjentów ważne są: dostępność leków (95%), ich niska cena (92%), duży wybór produktów (89%), jakość obsługi (86%), czy bliskość placówki (80%). Co z kolei jest najmniej istotne? Czy apteka należy do określonej sieci (67%), czy indywidualnego właściciela (81%).
Apteka przede wszystkim dla pacjenta
Dostępność aptek i świadczonych przez nie usług nabiera szczególnego znaczenia w kontekście starzejącego się polskiego społeczeństwa. Prognozy GUS przewidują, że do 2060 roku osoby powyżej 65. roku życia będą stanowić aż 30% populacji. Jednocześnie w ciągu ostatnich 7 lat w Polsce zamknięto prawie 3000 aptek.
– Nie da się ukryć, że prowadzenie aptek jest specyficzną działalnością, bo występuje na styku biznesu i systemu ochrony zdrowia. Należy przy tym pamiętać, że najważniejszym interesariuszem systemu jest pacjent. Postanowiliśmy zbadać oczekiwania pacjentów wobec aptek i dać im głos w tym zakresie. Szczególnej uwagi wymagają ci, którym trudno jest samodzielnie realizować swoje potrzeby zdrowotne oraz seniorzy, których z roku na rok w Polsce przybywa. Małe miejscowości i obszary wiejskie również mają problem z dostępnością aptek: nasze badanie wykazało, że niemal 30% mieszkańców wsi nie ma dostępu do apteki w odległości maksymalnie 15 minut.
Do spadku liczby aptek przyczyniły się między innymi regulacje rynkowe „Apteka dla Aptekarza”, które zostały wprowadzone w ostatnich latach. Mniejsza dostępność punktów aptecznych i aptek przekłada się ograniczenie dostępu do wielu leków, choć 95% respondentów uznało to za istotny czynnik przy wyborze apteki.
Mniejsza liczba aptek zmniejsza konkurencję na rynku, dlatego pacjenci obciążeni są coraz wyższymi cenami. Raport „Apteka dla Pacjenta” wskazuje, że 61% respondentów niejednokrotnie rezygnowało z zakupu leku w danej aptece, ponieważ w innej było taniej. W dobie kuriozalnych cen zwłaszcza seniorzy szukają wszelakich możliwości oszczędzania. Nic więc dziwnego, że decydują się na takie rozwiązanie.
Seniorzy zwracają uwagę na dostępność szczepień w aptece
Raport ukazuje również oczekiwania pacjentów wobec sektora aptecznego. Dla 87% osób w wieku 56 lat i starszych kluczowa jest bliskość najbliższej apteki. Ponadto 88% respondentów – przy czym najczęściej wskazywały to osoby starsze, bo aż 90% – za bardzo ważną lub ważną uważa dostępność apteki prowadzącej dyżury w najbliższej okolicy. Duży wybór leków jest istotny dla 89% badanych, a niskie ceny leków okazały się ważne dla 92% respondentów.
– Wyniki naszego badania jasno pokazują to, co tak naprawdę przez lata obserwujemy, czyli jakie są fundamentalne kryteria wyboru, jakimi kierują się pacjenci przy zakupie leków. I właśnie te aspekty z uwzględnieniem opinii i oczekiwań pacjentów powinny być brane pod uwagę w szerokiej dyskusji o kierunkach rozwoju branży aptecznej w Polsce
Niemal połowa ankietowanych (46%) zwraca uwagę na to, czy w aptekach dostępne są szczepienia. Z kolei 65% badanych pacjentów chciałoby, aby apteki – oprócz sprzedaży leków – oferowały również usługi farmaceutyczne. 62% badanych uważa, że farmaceuci posiadają odpowiednie kompetencje do świadczenia takich usług. Pacjenci są zatem gotowi, aby apteki w Polsce pełniły dodatkową rolę poza sprzedażą leków i wyrobów medycznych.
Potrzebne są zmiany
Wyniki badań nie pozostawiają wątpliwości – potrzebne są zmiany:
– Wyniki badań pokazują nam, że potrzebne są takie zmiany systemowe, które zapewnią pacjentom niezakłócony dostęp do aptek i szerokiego asortymentu leków tam dostępnych. Potrzebujemy placówek aptecznych, które są blisko i które poza szeroką dostępnością leków, zaoferują nam dodatkowe usługi specjalistyczne. Ufamy farmaceutom i wspieramy ich rozwój zawodowy, stąd zapewne chcielibyśmy w pełni korzystać z owoców ich wykształcenia. Przełoży się to przede wszystkim na wsparcie małych miejscowości i wsi gdzie sytuacja jest najtrudniejsza