Podczas tegorocznej jubileuszowej edycji Europejskiego Kongresu Samorządów do Mikołajek przyjechało ponad 2800 gości i dziennikarzy – to kolejny rekord frekwencji w historii tej największej międzynarodowej konferencji samorządowej w Polsce. Kongres miał także rekordową liczbę ponad 160 partnerów – firm, instytucji, stowarzyszeń i mediów. EKS został zorganizowany przez Fundację Instytut Studiów Wschodnich, a jego głównym partnerem było Województwo Warmińsko-Mazurskie. Patronat medialny objął Głos Seniora. Rekordowa frekwencja i liczba partnerów w każdym sektorze umożliwiła osiągnięcie wyższego niż w ubiegłych latach poziomu wymiany doświadczeń i kontaktów wśród liderów samorządowych, przedstawicieli administracji centralnej oraz dużego i lokalnego biznesu. EKS dowiódł, że samorządy są nie tylko fundamentem, ale także kluczowym motorem rozwoju w dobie globalnych wyzwań.
Wyjątkowi goście i uczestnicy
X edycja EKS przyciągnęła większą liczbę przedstawicieli administracji centralnej, samorządu i liderów biznesu niż kiedykolwiek wcześniej. W tym roku mieliśmy zaszczyt gościć Władysława Kosiniaka-Kamysza, wicepremiera i Ministra Obrony Narodowej, Krzysztofa Gawkowskiego, wicepremiera i ministra Cyfryzacji, Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Marcina Kulaska, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także innych przedstawicieli rządu w randze sekretarzy i podsekretarzy stanu.
W kongresie uczestniczyło wielu polityków i parlamentarzystów, w tym m.in.: Krzysztof Bosak – Wicemarszałek Sejmu RP, Krzysztof Kwiatkowski, senator, Mateusz Morawiecki, poseł i wiceprzewodniczący partii Prawo i Sprawiedliwość. Do najciekawszych wydarzeń należy zaliczyć spotkania z Magdaleną Biejat, wicemarszałkinią Senatu i kandydatką Nowej Lewicy na urząd prezydenta oraz Karolem Nawrockim, kandydatem obywatelskim na urząd prezydenta.
Międzynarodowy wymiar wydarzenia
EKS to największa międzynarodowa konferencja samorządowa w Polsce. W tym roku było z nami ponad 450 gości z 40 krajów, głównie z Europy, ale także z Azji i USA. Wśród najważniejszych gości zagranicznych warto wymienić m.in. Ernada Suljevića, Ministra Rozwoju Gospodarczego Czarnogóry, Ingrid Veliutė, Wiceminister Kultury Litwy, Julijanę Pavkovską Bocevską, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Samorządów Lokalnych w Macedonii Północnej, Lindę Helén Haukland, wiceburmistrz Okręgu Nordland w Norwegii i Wiceprzewodniczącą Zgromadzenia Regionów Europy, Costela Alexe, Przewodniczącego Okręgu Jassy w Rumunii, Francesco Tufarelliego, Dyrektora Generalnego w Kancelarii Premiera Włoch, Mariję Pujo Tadić, Specjalną Wysłanniczkę Rządu Chorwacji ds. Działań w Dziedzinie Klimatu, Ihora Cependę, Rektora Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka na Ukrainie, Roberta Duchniewicza, Mera Rejonu Wileńskiego, Francisco Javier Ayala Ortega, Burmistrza Miasta Fuenlabrada z Hiszpanii, Lindę Ozolę, Wicemer Miasta Ryga, Karl Sander Kase, Wiceburmistrza Miasta Tallinn, Nancy Sikes-Kline, Burmistrz St. Augustine z USA, Kyoung-Chul Shin, Dyrektora z Uniwersytetu Tongmyong z Korei Południowej.
Silna reprezentacja samorządowców
W Kongresie uczestniczyło ponad 1000 samorządowców, co stanowi wzrost o ponad 43% w stosunku do poprzedniego roku. Wśród nich było m.in.:
- 71 prezydentów
- 186 burmistrzów
- 113 starostów
- 176 wójtów
W Kongresie wzięło udział wielu przedstawicieli władz samorządowych i regionalnych, w tym m.in. Marcin Kuchciński, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego, Paweł Gancarz, marszałek województwa dolnośląskiego; Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego, Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego, Łukasz
Prokorym, marszałek województwa podlaskiego, Robert Szewczyk, Prezydent Olsztyna, Piotr Krzystek, Prezydent Szczecina, Tadeusz Truskolaski, Prezydent Białegostoku, Konrad Fijołek, Prezydent Rzeszowa, Agata Wojda, Prezydent Kielc, Arkadiusz Wiśniewski, Prezydent Opola, Andrzej Płonka, Prezes Związku Powiatów Polskich, Adam Ciszkowski,
Prezes Związku Samorządów Polskich, Grzegorz Cichy, Prezes Unii Miasteczek Polskich, Stanisław Jastrzębski, Prezes Związku Gmin Wiejskich RP i Ireneusz Niewiarowski, Prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.
Współpraca z biznesem
Cieszy nas jeszcze większe zainteresowanie sprawami samorządowymi i społecznościsię w tym roku o 35% więcej partnerów biznesowych. Wśród 66 firm znalazły się małe iinnowatorzy, biznesy o zasięgu globalnym, mające szczególny wpływ na lokalne środowiska.
- Marta Damm-Świerkocka (PFR Portal PPK) – panel „PPK w samorządzie – dlaczego warto?”
- Barbara Sobala (Bank Handlowy) – „Jak budować inteligentne specjalizacje regionalne?”
- Leszek Stypułkowski (BGK) – „Czas na reindustrializację”
- Andrzej Dulk (PIIT) – „Budowa infrastruktury telekomunikacyjnej w Polsce”
- Sebastian Wiatr (TUW PZUW) – „Powodzie – czy można się przed nimi uchronić?”
- Przemysław Dziąg (PZFD) – „Urbanistyka i planowanie przestrzenne wolne od absurdów”
Wydarzenia specjalne i porozumienia
Kongres był przestrzenią debat, wystaw oraz wydarzeń specjalnych. Wyróżniało się spotkanie Smart City, organizowane przez Związek Cyfrowa Polska, łączące ekspertów ds. cyfryzacji z samorządami i biznesem, oraz spotkanie OK Polska poświęcone finansowaniu JST.
Podczas EKS podpisano:
- „Standardy Współpracy na rzecz Cyfryzacji Polski” – Unia Miasteczek Polskich i PLAY na rzecz lepszych usług telekomunikacyjnych.
- „Współpraca, która ogrzewa miasto!” – umowa Qemetica i ZEC Inowrocław na odzysk ciepła przemysłowego.
- „Zrównoważone Miasto Przyszłości” – raport SGH, Kampanii 17 Celów i Instytutu Studiów Wschodnich dla samorządów.
Wydarzenie sprzyjało współpracy samorządów, biznesu, nauki i NGO, tworząc przestrzeń do nowych inicjatyw na różnych poziomach.
Udział świata nauki
Bardzo istotnym elementem tegorocznego spotkania był duży udział przedstawicieli świata nauki. W Kongresie uczestniczyli m.in. Prof. Piotr Wachowiak, Rektor Szkoły Głównej Handlowej; Prof. Alojzy Nowak, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego; Prof. Andrzej Szarata, Rektor Politechniki Krakowskiej; Gen. bryg. prof. Przemysław Wachulak, Rektor-Komendant Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie; ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski, Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Prof. Bernard Ziębicki, Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Ważnym wydarzeniem było również podpisanie porozumienia dotyczącego opracowania raportu „Bezpieczeństwo łańcucha dostaw w polskim przemyśle
obronnym”. Sygnatariuszami porozumienia byli Władysław Kosiniak-Kamysz, Wicepremier i Minister Obrony Narodowej; Zygmunt Berdychowski, Przewodniczący Rady Programowej Europejskiego Kongresu Samorządów oraz rektorzy Politechniki Krakowskiej, Szkoły Głównej Handlowej i Wojskowej Akademii Technicznej. Inicjatywa ta ma na celu analizę
kluczowych wyzwań i rozwiązań, które wzmocnią stabilność oraz odporność łańcucha dostaw w sektorze obronnym – kluczowym dla strategicznych interesów Polski.
Bogaty program tematyczny
Program tegorocznej edycji obejmował ponad 250 wydarzeń: panele, warsztaty, wykłady, prezentacje i spotkania autorskie. Odbyły się w sześciu ścieżkach tematycznych: Polityka i Bezpieczeństwo, Inwestycje i Innowacje, Kultura i Turystyka, Zrównoważony Rozwój, Finanse i Gospodarka, Zdrowie i Społeczeństwo. Dyskusje dotyczyły wyzwań samorządów związanych z urbanizacją, transformacją energetyczną i cyfryzacją, kładąc nacisk na odporność na kryzysy oraz partnerstwo publiczno-prywatne. Jednym z ważnych paneli był ten poprowadzony przez prezesa Stowarzyszenia MANKO – Głos Seniora – Międzynarodowego Instytutu Rozwoju Społecznego, a zarazem członek Rady ds. Polityki Senioralnej przy
Minister ds. Polityki Senioralnej Marzeny Okły-Drewnowicz oraz Rady Dostępności przy MFiPR Łukasz Salwarowski pt. „Wyzwania systemu opieki długoterminowej w obliczu starzejącego się społeczeństwa”. Debata skupiała się na problemach i rozwiązaniach proponowanych przez ekspertów spotkania.
W trakcie kongresu odbyło się także ponad 20 spotkań autorskich, w których swoje ostatnie publikacje prezentowali m.in. Jerzy Bralczyk, Andrzej Zybertowicz, Jacek Raciborski, Przemysław Sadura, Justyna Wasil i Zbigniew Parafianowicz.
Nagrody X Europejskiego Kongresu Samorządów
Kulminacyjną częścią Kongresu było wręczenie nagród dla wybitnych osobowości świata samorządów. Nagrodę Samorządowca Roku 2024 otrzymał Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego, nagrodę Europejskiego Samorządowca Roku odebrała Linda Helén Haukland, Wiceburmistrz Okręgu Nordland w Norwegii i Wiceprzewodnicząca
Zgromadzenia Regionów Europy, a Nagrodę Specjalną EKS otrzymał Zbigniew Tur, wójt gminy Kłodzko, w uznaniu za wielkie zaangażowanie i ogromny wysiłek włożony w pomoc ofiarom powodzi, jaka w ubiegłym roku nawiedziła Dolny Śląsk.
Wsparcie dla Ukrainy
Podczas Gali X Europejskiego Kongresu Samorządów Instytut Studiów Wschodnich przekazał merowi Trościańca, Jurijowi Bowie, certyfikat o wartości 50 tys. zł na wsparcie bibliotek. – Ukraina potrzebuje wsparcia nie tylko militarnego, ale także w edukacji i kulturze – podkreślił Zygmunt Berdychowski, Przewodniczący Rady Programowej Kongresu. To kolejna inicjatywa Instytutu na rzecz Ukrainy.
Największa liczba partnerów medialnych
Europejski Kongres Samorządów odbił się szerokim echem w mediach. Jego obrady relacjonowali przedstawiciele ponad 70 redakcji z Polski i zagranicy, w tym wszystkich najważniejszych w naszym kraju, jak m.in. TVP, TVP INFO, Polsat News, Telewizja Republika, TVN24, Rzeczpospolita, Polska Agencja Prasowa, Dziennik Gazeta Prawna, Polskie Radio, Newsweek, Wprost, Do Rzeczy, Sieci, Polska Press. W tym roku partnerami kongresu było 58 tytułów prasowych, redakcji telewizyjnych, radiowych i internetowych. EKS był także jednym z najczęściej komentowanych tematów na Twitterze i LinkedIn, co pokazuje rosnące zainteresowanie debatą na temat przyszłości samorządów. Dotychczas na temat Kongresu ukazało się 2128 publikacji, a współczynnik szacunkowy AVE wynosi 14 346 035 zł, czyli jest o 10 procent większy niż w ubiegłym roku.
Podsumowanie i zaproszenie
Jubileuszowa X edycja EKS to ogromny sukces, który potwierdził dynamiczny rozwój Kongresu jako kluczowej platformy współpracy samorządów i biznesu. Wzrost liczby uczestników, partnerów oraz międzynarodowych delegacji jest najlepszym dowodem na to, że wydarzenie to spełnia swoją misję. Już teraz zapraszamy na XI Europejski Kongres Samorządów w 2026 roku, który będzie kolejną okazją do wymiany doświadczeń, inspiracji i budowania silniejszych samorządów w Europie.
